Ənəs ibni Malik məşhur müsəlmanlardan biri və ənsarın Xəzrəc tayfasından idi. O zaman ki, Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm Mədinəyə hicrət etdi. Ənəsin anası onun əlini ki, 10 yaşında idi tutdu və Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin hüzuruna gəlib və ərz etdi: “Hər kəs sizə bir töhfə gətirdi, lakin mənim dünya malından bir şeyim yoxdur.” Bu övladımı mögəvliyə qəbul et. Həzrət qəbul etdi və Ənəs on il Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin xidmətində durdu. 93 hicri ilində isə vəfat etdi və Bəsrədə evinin yanında dəfn edildi. Ənəs o adamlardandır ki, hicrətin ilk illərinin cəryanlarından Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmin rehlətinə qədər baş verən hadisələrə yaxından nazir və şahid idi. Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən çoxlu hadisələr və rəvayətlər eşitmişdi. O vaxt ki, Təlhə və Zübeyr öz orduları ilə Bəsrəyə gəldilər və arada camaatı Əli (əleyhissalam)-a qarşı qiyam etməyə dəvət etdilər. Və bununla da Cəməl müharibəsini vücuda gətirdilər. İmam Əli (əleyhissalam) Ənəs ibni Malikə buyurdu:
“Təlhə və Zübeyrin yanına get və Peyğəmbərdən onlar haqqında n əeşitmisənsə onlar üçün danış. (bəlkə düz yola qayıdaları və müharibəni qızışdırmaqdan əl götürələr).
İbni Meysəmin fikrincə onlar Peyğəmbərdən eşitmişdilər və Əli (əleyhissalam) Ənəsə buyurdu ki, onların yanına get və yadlarına sal. Bu idi ki, bir gün Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm Təlhə və Zübeyrə buyurdu: “Tezliklə siz, Əli (əleyhissalam)-la müharibə edərsiniz, bir halda ki, siz ona zülm və sitəm edirsiniz (siz zalim və batil cəhətində qərar tutmusunuz).
Ənəs ibni Malik Əli (əleyhissalam)-ın fərmanından boyun qaçırdı (dünyası təhlükəyə düşməmək üçün haqqı tapdaladı) və Əli (əleyhissalam)-a ərz etdi: Mən onu yaddan çıxarmışam.
İmam Əli (əleyhissalam) ona buyurdu:
“Əgər yalan desən, Allah başını Ağ alışığa (bərəs xəstəliyi) mübtəla etsin ki, heç əmmamən onu örtə bilməsin.” Şərif Rəzi deyir: Bərəs xəstəliyindən məqsəd (pis iylənmiş)-dir ki, bir müddətdən sonra bərəs xəstəliyinin ağ ləkələri Ənəs ibni Malikin üzündə aşkar oldu və məndən sonra heç kəs onu niqabsız görmürdü.
Məşhur sünnü alimi ibni Əbil Hədid deyir: “Əli (əleyhissalam) Rəhbədə (geniş və məşhur yer) Kufədə camaatı and verib buyurdu: “Sizi Allaha and verirəm, məgər sizdən bir kişi Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmdən eşitməyibdir ki, o Həzrət “Həccətül-vida”-dan qayıdandan sonra mənim barəmdə nə buyurdu:
“Hər kəs ki, mən onun mövla və rəhbəriyəm, Əli (əleyhissalam)-da onun rəhbəridir. İlahi Əli (əleyhissalam)-ı sevənləir sən də sev və düşmən san o kəsi ki, onu düşmn sanır.”
Bir qrup qalxıb buna şəhadət verdilər. Əli (əleyhissalam) Ənəs ibni Malikə buyurdu: “Sən də orada (Qədirdə) hazır idin bəs niyə indi şəhadət vermirsən?!”
Ənəs dedi: “Ya Əmirəl-möminin! Mən qocalmışam, yaddan çıxardıqlarım yadımda qalanlardan artıqdır.” İmam (əleyhissalam) ona buyurdu: “Əgər yalan desən Allah başını ağ alışığa mübtəla eləsin ki, əmmamən belə o ağlığı örtə bilməsin.”
O ölməmişdən qabaq bərəs (xora) xəstəliyinə mübtəla oldu.