Yuxusu qaçmış, ürəyi quş kimi çırpınırdı. Qaranlıqda çox qorxmuş və bərk
susamışdı. Durmadan, yerində o tərəf- bu tərəfə çevrilirdi. Yorğanı
başına çəkdi. Sarılacağı heç kim olmadığı üçün yorğanı qucaqladı. Nə
gözlərini qırpa, nə də yuxuya gedə bilirdi. Narahat, sıxıntılı, fikri
qarışıq olduğu üçünmü yata bilmirdi, görəsən? Halbuki, yetkin qadın idi,
nədən qorxacaqdı? Uşaqlıqda hər kəs qorxa bilər, amma indi niyə
qorxurdu bəs? Kaş vaxtında anasının sözünə qulaq asıb, tək yaşamağa
qərar verməzdi. Gündüzlər evini bürüyən rahatlıq, hərarət, xoşbəxtlik və
zövq verən yalnızlıq, gecələr qarabasmaların gəlişi ilə yox olurdu.
İndi kimin üstünə qaçacaq, harayına kim çatacaqdı? Çalışdı, başını bir
şeylə qatsın ki, qorxunu unutsun, olmadı.
Sanki, yatağına iynələr tökülmüş, ha tərəfə çevrilsə bədəninə
sancılırdılar. Sanki , üstünə bir kölgə hücum edir, bəzən o kölgə murdar
bir üzə çevrilirdi. Bildiyi dualardan oxumaq istədi, amma, sanki
surələr bir-birlərinin içində həbs olunmuşdular. Duaların gücünə,
tilsiminə inansa da, təəəssüf ki, dua oxuya bilmədiyi üçün, onların bir
köməyi də olmadı.
-Murdar iblis, dilimi bağlayıb, məni çaşdırmağa çalışırsan,-dedi öz-özünə.
Əslində, duaların hamısını əzbər bilirdi. Amma indi qorxusundan hamısını
bir-birinə qarışdırmışdı. Möhkəm- möhkəm yumduğu gözlərini yavaş-yavaş
araladı. Öncə zülmət qaranlıq. Ardınca, qaranlığa alışan gözləri
afişalara sataşdı. Afişalardakı insanlar, sanki diri, canlı qarşısında
durmuşdu. Ürəyi tez-tez döyünməyə başladı. Az qaldı, nəfəsi kəsilsin.
-Bu qorxudan qurtulmaqçun nə etməliyəm? - soruşdu özündən.
Ağlına tutarlı bir çıxış yolu gəlmədi. Sualı cavabsız qaldı. Bir vaxt,
gördü ki, sağa-sola fırlanmaqdan mələfə altından sürüşmək üzrədir. Bu, pambıqlı, yaşıl döşəküzü dəstini anası almışdı. Bu, mələfə ilk ev
hədiyyəsiydi. Anası bu dəsti verdiyi zaman "tərini çəkər, xəstələnməyə
qoymaz” demişdi. Mələfəni tutub saxladı.
-Bu qorxuyla yaşayınca, ölmək yaxşıydı, - dedi öz –özünə.
Amma necə ölsün? Ayağa qalxıb qapıya tərəf baxmağa belə cəsarəti yox idi.
-Mələfəni altımdan çıxarıb boğazıma dolayım və özümü boğum, - deyə düşündü.
Amma yox, özünü boğa bilməzdi. Boş -boş danışdığının fərqindəydi, ancaq
qorxunun əlindən yaxa qurtarmağın bir çıxış yolu tapa bilmirdi.
Əslində, qorxduğu qaranlıq yox, xristian dinində adı " LUCİFER " olan "Şeytan” idi.
-Ən yaxşısı, özünü qorxuya təslim etməkdi, - dedi.
Gözlərini qarşısında duran afişadakı adama zillədi. Afişadıanincə,
uzunsifət, topsaqqal , yekədodaq, alt dodağının altında çökəyi olan,
uzunqaş, yapışıq saçlı,qırmızıgöz, şəhvətləbir kişi baxırdı. Kişi, sanki
luciferin insan cildinəgirmiş yeni formasıydı. İçində,
-Bəsdi daha qorxutdun! Məni istəyirsən , - gəl apar. Sənin əmrinə
tabeyəm. Bədənim, ruhum və bütün varlığımla sənə təsliməm. Bu qorxularla
yaşamaqdansa, qorxunun özü olmaq daha yaxşıdır. İndi, məni apar və
bütün qorxularımı çək bədənimdən, - dedi.
Bu, cümlələrlə cəhənnəm qapısını açmışdı. Özünü cəhənnəmə aparacaq yolun
qapısını açdığını bilə-bilə sözlərini yenə təkrarladı. Sonra ağlamağa
başladı. Ağlamağı nə qədər çəkdi bilmədi, amma bir müddət sonra yorğun
düşmüş gözlərinə çökən ağırlıqla gözləri qapandı və yuxuya getdi.
Səhər gec oyandı. "Sabahın xeyir " i ilk olaraq qarşısındakı güzgüdən
aldı. Səhərlər oyanıb yatağında yaxşıca gərnəşir, hardasa, on- on beş
dəqiqə güzgüdə özünə baxırdı. Özünü gözəl hesab edirdi. Xüsusən də səhər
yuxudan oyananda. Yenə güzgüdə özünə baxıb, ardınca soyuq su ilə duş
aldı. Bədənini qurulayıb, əynini geydi. Heç vaxt sabah yemeyi
yemədiyindən, bir stəkan poratağal suyu içdi. Iş otağına keçib,
bilgisayarı açdı. Dünən bütün gününü bilgisayarın qarşısında keçirmişdi.
Deyəsən, bu gün də eyni şey təkrarlanacaqdı. Yazdığı silsilə üçün
maraqlı bir mövzu tapdığını düşünürdü. Mövzu "ŞEYTAN” idi.
Oxuyarkən diplom işi üçün Kristofer Marlonun "Doktor Faust” unu almışdı.
Sonra isə Dantenin "İlahi komediya"-sını araşdırmışdı. Və o illərdən
bəri ən çox maraqlandığı və qorxduğu şey idi "ŞEYTAN ". Yeri gəlmişkən,
onun üçün maraq hissi, şeytanın ruhu ələ keçirməyə başlaması demək idi.
Nəticədə, maraq çox vaxt özüylə xoşagəlməzliklər gətirirdi. Buna, ən
gözəl misal, marağının əsiri olmuş Pandora deyildimi? Ona bir qutu
verilmiş və əsla açılmaması istənilmişdi. Amma Pandora maraq hissinin
ovsununa düşmüş, ruhu maraq atəşi ilə yanırdı. Ruhundakı atəş sönsün
deyə qutunun kənarından azca açmağa cəhd etdi, amma qutunun qapağı
açılanda təəssüf ki, bütün pisliklər azad oldu. Maraq Pandoranın və onun
timsalında bütün insanların fəlakəti olub. Bütün bir ayı gecə-gündüz
Marlonun "Doktor Faust” u üzərində baş sındırmışdı. Forma və məzmun
etibarilə Getenin "Faust” unu xatırlatsa da, detallarda uyuyan şeytan və
şeytanın yoldan çıxardığı xarakterlər bir-birlərindən fərqlənirdi.
Şkafın başındakı qovluqları aşağı düşürtdü. Diplom işinin də içində
olduğu qovluğu tapdı. Vaxtilə Morlonun kitabındakı bir söz ona çox təsir
etmişdi . O vaxtlar götürdüyü qeydlərə göz gəzdirdi. Sonda, diplom
işinin mövzusu olan kitabda da şeytanın yoldan çıxardığı bir adamdan
danışılırdı. Marlodan çox sevdiyi o sözü tapıb yenidən oxudu.
"Si pecasse negamus, falimur, et nulla est in nobis veritas”.
"Günahımız yoxdur desək, özümüzü aldadarıq, içimizdə doğruluq yoxdur, demək” .
Altında kitabla bağlı qeydlər vardı.
"Və Faust ona xəbərdarlıq edən, qoluna möhür kimi vurulan yazıya fikir
verməyib, ruhunu şeytana satır. Homo, fuge (insan oğlu, qaç)deyən
Tanrını heçə sayır və beləcə öz sonunu yazmış olur. Ruhunu şeytana təslim
etmək vaxtı gəldikdə, Faustun söylədiyi sözlər demək olar ki, hər
insanın sona yaxınlaşarkən söylədiyi sözlərlə eyni qəbildəndi. " Ruhum,
bir damla su ol, okeanlara düş, yox ol! Tanrım, tanrım mənə elə qəzəblə
baxma! İlanlar, kərtənkələlər, buraxın bir az nəfəs alım. İyrənc
cəhənnəm, açma ağzını o cür! Gəlmə, Lucifer, gəlmə! "
Sənəm ən böyük qorxunun nə olduğunu o vaxt bilmişdi, - ŞEYTAN! Gün
gələcək, ən böyük qorxusunu silsilə yazı olaraq qələmə alacağı ağlına da
gəlməzdi. Amma son günlərdə ortaya çıxan "satanizm” və "cadugərlik”
kimi anlayışların himayədarı şeytan idi. Bu səbəbdən insanları
uzaqlaşdırmaq, bəlkə də öz qorxusuna məğlub olmamaqçun şeytandan yazmaq
qərarına gəlmişdi. Baxışlarını götürdüyü qeydlərə tərəf çevirdi.
Hər insan kimi Faustun da zəif cəhətləri var. Elmlə bağlı hər şeyi
öyrənmək istəyir və hər şeyi eyni vaxtda öyrənə bilmədiyi üçün ruhunu
şeytana satır. Şeytan 24il ərzində Faustun bütün arzu, istəklərini
həyata keçirəcək və nəhayət, (24 il sonra) Faus ruhunu şeytana təslim
edəcəkdi. Faust Renesans adamıdı. Ekzistensialistlərə görə ideal bir
tipdi, çünki ekzistensial bir düşüncəsi var. Fəqət, sonda düşüncəsini
inkar etdiyi üçün ekzistensiallıq silinir. Eşqi tanıdıqda bağladığı
müqaviləyə görə peşmançılıq hissi keçirir. Elmin gücünün dəyişə
bilmədiyi bircə şey var, - EŞQ!
Sənəm qeydlərindən bir neçəsini yazısına əlavə etdi. Şeytanın adlarından
bir neçəsini yazdı. Demogorgon, Belzebuth, İblis, Baal-Zebub,
Mefistofeles, Lucifer və s. Şeytan - bütün pisliklərin məskəni. Son
günlər diqqəti çox tez-tez dağılırdı. Birdən, bir sual gəldi ağlına.
Niyə, "qadınıar şeytandı” deyirlər? Yenə dağılmışdı diqqəti. Və gecə
başına gələnlər yadına düşdü.
-Bu axşam, işıqları yanılı qoyub yatmalıyam, – dedi.
İçindəki qorxular get-gedə böyüyürdü. Axşam yataqda dedikləri gəldi ağlına.
-Allahım, məni bağışla! Qorxumdan söylədiyim sözlər üçün bağışla məni!
Otağından asılmış afişaları və rəsmləri bir-bir çıxartdı. Hamısını cırıb
çölə tulladı. Gecə oyandığı zaman qarşısında mırışan bir iblis görmək
istəmirdi. Nəfəs almaq, sıxıntılarından azad olmaq üçün özünü bayıra
atdı. Bir taksiya oturub evindən və düşüncələrindənqaçmağa çalışdı.
Sənəm, İstiqlal caddəsində gedərkən yaşadığını hiss etdi. Coşqu,
rahatlıq, laqeydlik, hüzur, - hamısı bu küçədən ona gülümsəyirdi. Əlləri
cibində , üzünü yalayan soyuq küləyə qarşı gedirdi. Lakinbir müddətdən
sonra üzü soyuqdan qızardığı üçün bir kitab evinə girdi. İçərinin istisi
gülümsəyərək boynuna sarıldı. Əzələlərinin rahatladığını hiss etdi.
Kitablara göz gəzdirdi. Hamısına salam verdi. Kitablar onun hər zaman ən
yaxın dostları olmuşdu. Və haçan bir kitab mağazasına girsə, ruhu
rahatlıq tapsın, sakitləşsin deyə özünə bir kitab alardı. Beləcə, özünü
rahat hiss edər, ruhu sakitləşərdi. Yeni çıxanlar, klassiklər, şeir
kitabları, mistik kitablar... Hamısına bircə- bircə nəzər yetirdi.
Hamısıyla danışıb,hal-əhval tutdu. Sonra fransız yazıçısı Georges
Bataillenin "ədəbiyyat və pislik " kitabını aldı. Ayhan Işık küçəsində
mütəmadi olaraq getdiyi kafeyə verdi özünü. Orta şəkərli bir türk
qəhvəsi istədi. Qəhvəni qurtumlayıb, qəhvə çöküntüsünün ağzında
yaratdığı keçmiş hissini səssizcə udaraq, bir tərəfdən də kitaba göz
gəzdirdi. Emili Bront, Badler, Mişelet, Uilyam Bleyk, Sade, Prust, Kafka
və Genetlə pisliyə baxışdan bəhs edirdi kitab.
Sarısaç, azca kilolu, ağ dərisinə narıncı çillər düşmüş, dişləri
səliqəli, qaşları nazik, fındıqburnu biraz sağa tərəf əyilmiş,
qulaqları, sanki bütün dünyada olanları eşidirmiş kimi şəklənmiş,
gözləri insanın dərinliklərinə görürmüş kimi baxan, orta yaşlı və
suyuşirin bir qadın ona tərəf gəldi.
Fincanını çevir, falına baxım. Bu gün gələn-gedən də çox olmayıb. Həm də
hiss olunur ki, problemlərin var. Bunlardan da danışarıq.
Sənəm fincanını çevirdi. Qadın adının Şəvval olduğunu dedi. Sənəm bu adı
heç yaraşdımadı ona. Adı başqa cür olaydı gərək. Bəzi insanların adı
özünə yaraşır, amma bu qadınınkı yox. Adı yaraşdırmamışdı , amma
suyuşirin qadındı və güvən yaradırdı. Qadın fincanı açar-açmaz:
Ürəyin səni boğur. Gözlərinə dağ çəkilib, sanki. İnancların məhv olub
ard-arda.Qorxduğun şeyə təslim olub, sonra tövbə etmisən. Gecələr yuxun
ərşə çəkilir. Bunun səbəbi baş ucundakı şkafda saxladığın incil və
xaçdı. Səndən bir şey soruşacam. Sən müsəlmansanmı?
-Bəli, əlhəmdülillah müsəlmanam.
- Onda, xaçlarla, incillərlə, kilsələrlə nə işin var?
-Araşdırma aparıram.
-Son qoy bu araşdırmaya. Marağının sonunda fəlakət var. Araşdırmağa
başqa şey tapmadınmı? Qorxduğun şey çox güclüdü, üstünə getmə, yoxsa
onun əsiri olarsan. O, baş ucundakı xaçları və incili tez yandır. Ya da
birinə ver. Yoxsa narahatlığın artacaq və sonda özünü məhv edəcəksən.
Məni başa düşürsən? Başqa sözə ehtiyac yoxdu. Dediklərimi etsən,
rahatlayacaqsan.
Təəccübdən bərələ qalmış gözləri Sənəmi keçmişə apardı. Xırant adında
bir erməni dostu vardı . Həqiqətən də onunla kilsələrə gedər, araşdırma
üçün camaatla söhbət edərdi. Və kilsədə ona verilən Məryəm ana ikonası,
xaç, təsbeh və incili baş ucundakı şkafa qoymuşdu.
-Bu qadın bunları hardan bildi?- deyə sual verdi özünə.
Son günlərdə hər yerdə "qəhvə içənə, fal havayı" kompaniyasına
başlanmışdı. Bu cür kələklərə heç vaxt inanmazdı. Amma bəs bu qadın, bu
qadının dedikləri nə idi? Necə bilib, necə təsvir etmişdi otağınacan,
hətta. Nəyə inanacağını bilmirdi. Azan səsi yayıldı irəlidəki məsciddən
və səs qulaqlarını doldurdu. Sonra ruhuna işlədi azan. Ağladı. Evə
qayıtdı.Xaçları, ikonanı, təsbeh və incilləri bir paketə yığdı.
Araşdırmasıyla bağlı sənədləri götürüb bağçaya düşdü. Əlindəki alışqanı
bir neçə dəfə yandırıb-söndürdü. Sənədlərə baxdı. Gücü çatacaqdımı?
Qovluqdan çıxartdığı qeydləri əlinə alıb, alışqanı yandırdı. Kənarından
tutuşmağa başlayan qeydlər can çəkərək yox olmağa başlayır, "məni xilas
et” deyə yalvarırdı sanki. Şeytan, atəş deməkdir. Və Sənəm indi onu öz
atəşiylə yox edirdi. Kağızlar əlindən yerə düşüb, yandığı vaxt paketdən
çıxartdığı incillin səhifələrini oda atdı.
-Qorxularım yanır, göz yaşlarım, yalnızlığım, hüzursuzluğum yanır, -
dedi içində. Pilləkənləri axsayaraq qalxıb, evinin qapısından içəri
girdi.
-Bu ev nəfəs almalıdı artıq,- dedi.
Bütün pəncərələri, balkon qapılarını açdı. Tüllər uçuşmağa, ev canlanmağa
başladı. Bilgisayarın qarşısında əyləşib bütün araşdırmasını sildi.
Yeni bir mövzu tapmışdı. Amma əvvəlcə "artıq qorxusuz yaşamaq vaxtıdı"
dedi. Başına yaşıl örpək örtüb , dualar oxudu. Əllərini açıb tövbə
etdi.
-Şeytanın şərindən sənə sığınıram.Məni pislərin yolundan uzaq tut, ya Rəbb!
Aytən Təhmasib // "Qafqazinfo”