Naxçıvan fahişəliyə aparılan qadınlar üçün tranzit nöqtədir
 

Azərbaycan qadın alverçiləri üçün  mənbə və tranzit ölkədir. Yerli qurbanlar Rusiya, Türkiyə, İran və Birləşmiş Ərəb Əmirliyi kimi ölkələrə göndərilir. Eyni zamanda Azərbaycandan MDB-dən olan qurbanlar üçün daşıma məntəqəsi kimi də istifadə olunur. Amerikanın Dövlət Departamentinin insan alveri haqda illik hesabatının Azərbaycana aid hissəsində də Moldovadan, Özbəkistandan, Qazaxıstandan Türkiyəyə fahişəliyə aparılan qadınlar üçün Azərbaycanın  tranzit ölkə rolu oynadığı qeyd olunur. Hətta burada Naxçıvan şəhərinin Türkiyəyə aparılan qadınlar üçün keçid nöqtəsi olduğu vurğulanır. Yeri gəlmişkən onu da bildirək ki, Türkiyə DİN-nin Xaricilərlə işlər, sərhəd və miqrasiya məsələləri departamentindən verilən məlumata görə Türkiyədə olan Azərbaycan qadınlarının 43% -i bu alverin qurbanıdır. Həmin qadınlar Naxçıvan şəhərindən qeyri-qanuni keçirilməklə Trabzon, İstanbul, Antaliya, Ankara, Bodrum vilayəti və digər şəhərlərə gətirilərək əxlaqsızlığa vadar edilir.

Qeyd edək ki, yuxarı instansiyalar bu hesabatla razılaşmasalar da, məsələdən agah olanlar yəqin ki, şübhəyə düşməzlər. Əlavə olaraq həm qadınları, həm də kişiləri intimual istismar üçün və məcburi işçi qüvvəsi kimi İran, Pakistan və Hindistan kimi ölkələrə göndərilməsi də yeni "dəb”dir. Daha dəhşətli faktlar isə uşaqlarla bağlıdır. Onlar cinsi istismar məqsədilə Türkiyəyə, işçi qüvvəsi kimi isə Rusiyaya göndərilirlər. Onu da bildirək ki, qadın alveri həmçinin ölkə  ərazisində də geniş yayılıb. Bununla ilə bağlı faktların daha çox rast gəlindiyi bölgələr isə əsasən Bakı, Gəncə, Əli Bayramlı, Mingəçevir, Xaçmaz və cənub bölgəsidir.

Bədən alveri ilə məşğul olan məmurlar kimlərdir?
 

Maraqlı məqam burasındadır ki, əksər hallarda yuxarıda sadalanan tranzit üzrə hərəkət edən qadınların heç biri saхlanılmır. Bu isə bədən alveri edən qüvvələrin arxasında "güclü əl”lərin olduğundan xəbər verir. Çünki məhz bu prosesi onlar tənzimləyirlər. Əks halda o qüvvələrin yardımı olmasa, qadınlar saxta pasport düzəldərək sərhəddən qanunsuz keçə bilməz. Və ya yüksək vəzifəli şəxslərin dəstəyi olmadan Bakıda və başqa bölgələrdə kiminsə bar, restoran, sauna, masaj salonu adı altında əxlaqsızlıq yuvaları saxlaması mümkünsüzdür. Hətta iş  o səviyyəyə çatıb ki, əksər qeyd edilən məkanlarda müştərilərə qadın təklif edilməsi adi bir hala çevrilib.

Dünya üzrə insan alverindən əldə olunan illik qazanc 34 milyard dollardır, bunun isə çoxu məhz qadın alverindən qazanılır. Bizim rəsmilər isə Azərbaycanda bu cinayətkarlıqla məşğul olan şəbəkənin illik gəlir miqdarını açıqlamaqdan boyun qaçırır. Səbəb olaraq isə açıqlandığı təqdirdə həvəsləndirici amil olacağını söyləyir. Bu isə özlüyündə məsələnin nə qədər geniş vüsət aldığını ortaya qoyur.  Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzinin rəhbəri Əlövsət Əliyev bu ticarətin Azərbaycanda gəlirli sahə olduğunu qeyd edərək hətta onun hesabına  istər burda, istərsə də xaricdə bahalı daşınmaz əmlak alanlar, nəhəng gəlir əldə edənlər haqda məlumatları olduğunu söyləyir. Həmin adamlarla bağlı cinayət işlərinin açılmasına nail olsalar da, onların məsuliyyətə cəlb edilməsini təmin etmək mümkün olmayıb.

Başlanğıcda da bildirdiyimiz kimi iqtisadi çətinlik, işsizlik və digər səbəblərdən xüsusilə qadınlar bu ticarətin qurbanına daha tez çevrilirlər. Bəs bu insanlar necə tora düşürlər? Yəqin ki, qəzetlərdə, işə düzəltmə firmalarında, internet vasitəsi ilə iş, təhsil almaq və nikah haqqında elanlarda  yüksək əmək haqqı, kariyerada yüksəlmə vədləri dolu olanlarla çox qarşılaşmısınız. Əsasən gözəl görkəmə malik, 18-25 yaş arası xanımlara üstünlük verildiyi xüsusən qeyd edilir. Nə haqqında bəhs edilən şirkətin adı olur, nə ünvanı. Bir tək şəxsi əlaqə nömrəsi, bir də Gülnarə xanım, Şölə xanım, Rafiq bəy kimi müxtəlif şəxs adları. Təbii ki, bu növ elanlar sadəcə tora salmağın yollarından biridir. Bu vasitə ilə ovunu yaxalayan ovçular öz məqsədlərinə asanlıqla nail olurlar. Və qurbanlarını özlərindən asılı vəziyyətə salırlar. İlk öncə passportları əlindən alınır, daha sonra alverçiləri tərəfindən üzərlərinə yıxılan borcları ödəmək üçün xüsusi ev və agentliklərdə əxlaqsızlığa vadar edilir və bunu etmədikdə daha ağır formada zorakılığa məruz qalırlar. Nəticə etibarı ilə bu alverin qurbanına çevrilirlər.

İnsan alveri qurbanları ilə fahişələr arasında böyük fərq var

Beynəlxalq və yerli qayda-qanunlar arasında insan alveri ilə bağlı ciddi fərqlər mövcuddur ki, bu da bu problemin köklü həllində maneə törədir. Belə ki, Azərbaycan qanunları ilə ölkədaxilində qadın alverinin qurbanı heç də " insan alverinin qurbanı” sayılmır. Yerli qanunvericiliklə, qurban yalnız ölkədən kənara çıxarıldığı halda bu, insan alveridir. Beynəlxalq qaydalara görə isə cinsi istismar o zaman insan alveri sayılır ki, qurban şantaj olunur, döyülür, sənədləri alınır, narkotikadan asılı edilir. Qısacası bizdə əsas sərhədlər nəzərə alınır. Yəni ölkə daxilində bu hal baş verdikdə insan alveri kimi qeyd olunmur.  Beləcə bu fərq ölkədə bu növ cinayətkarlıq sahəsində yeni tendensiya yaranmasına səbəb olub ki,  bu da Azərbaycanda insan alverçiləri üçün daha «sərfəlidir». Çünki ölkədaxili cəza demək olar yüngüldür. (Əxlaqsızlıq yuvalarının saxlanması və cinsi istismara məcburetmə üçün cərimə yaxud şərti cəza nəzərdə tutulur. )

Yeri gəlmişkən onu da qeyd edək ki, çox vaxt insan alveri qurbanı ilə bu işi könüllü edən fahişələr qarışdırılır. Məhz bu da cəmiyyətə inteqrasiya olmaq istəyən qurbanlara birtərəfli yanaşmaya gətirib çıxardır.Yuxarıda bəhs etdiyimiz kimi, bu alverin qurbanına çevrilən qadın bu işə məcbur edilir, əks halda əvəzini həyatı ilə ödəyəcəkdir. Qısacası, könüllü fahişəlik, əxlaqsızlıq ümumiyyətlə insan alverinə aid deyil.

Statistika naminə
 

Əslində lazım gəlsə, çox statistik rəqəmləri qeyd edə bilərik. Amma reallığı əks etdirməyən, statistika naminə açıqlanan sadəcə şişirdilmiş məlumatlardan ibarətdir. DİN-in İnsan Alverinə Qarşı Mübarizə İdarəsi hər il bu barədə hesabat verir. Lakin qeyd edilməlidir ki, bu qurum daha çox cinsi istismarla mübarizə ilə məşğul olur. Çünki bu, daha rahatdır. Beləcə bizdə  fahişəliklə məşğul olmaq, əxlaqsızlıqla məşğul olmağı birləşdirib rəqəmlər şişirdilir, real olmayan statistika ortaya çıxır.

Bu ticarətlə məhz çoxluq etibarı ilə qadınların məşğul olmasına gəlincə, bu, ilk növbədə qadınlara daha çox güvənmə ilə bağlıdır. Bu işlə məşğul olan qadınlar öz "ov”ları ilə daha tez ünsiyyət girə, onları inandıra bilirlər. Dəhşətverici fakt odur ki, bu qadınlar çoxluqla yad deyil, qonşular, tanışlar, hətta bəzi hallarda qohumlar belə olur. Demək ki, Azərbaycan qadını Dubaya gedən yola öz həmcinsi tərəfindən sürüklənir.