Hamiləlikdə bəslənmə necə olmalıdır?

Müəllif: Mr. OffiCeR
Şərhlər: 0
Baxılıb: 8 463
Səs ver:
(səs: 1)
 

 

 

Bəslənmənin hamiləliyin seyrində və nəticəsində çox böyük təsirləri vardır. Hamilə olsun ya da olmasın adamın sağlam bir həyat davam etdirə bilməsinin təməlində doğru və kafi bəslənmə yatar. Hamilə qadınlarda bəslənmə ayrı bir əhəmiyyətə malikdir. İnkişaf etməkdə olan körpənizin ehtiyaclarını qarşılamaq və onun sizin xaricinizdəki həyata kafi olaraq hazırlanmasını təmin etmənin xaricində rahat və problemsiz bir hamiləlik və lohusalık dövrü keçirmək üçün də doğru bəslənməniz lazımdır.

Ciddi bəslənmə pozuqluğu olan qadınlardan doğan körpələrin sonrakı həyatlarında problemlər yaşadığı bilinməkdədir. Hamiləlik müddəti təməl qida qaynaqları olan karbonhidrat, zülal, yağlayar ilə vitamin və mineral ehtiyaclarının artdığı bir dövrdür. Buna bağlı olaraq ehtiyac duyulan kalori miqdarında da bir miqdar artım söz mövzusudur. Ancaq bu artım heç bir zaman həddindən artıq yemənizi tələb edəcək qədər deyil. Hamilə olan ilə olmayan qadınlar arasındakı kalori ehtiyacı fərqi yalnız 300 kaloridir və bu hər payda 1-2 qaşıq çox məğlub olaraq qarşılana biləcək bir fərqdir.

Əhəmiyyətli olan çox miqdarda yemək və kilo götürmək deyil, lazımlı olan maddələri balanslı və kafi miqdarda götürməkdir.


Zaman zaman hamilə qadınların əllərinə diyet nümunələri verildiyinə və məsələn hər gün 3 dənə küftə, 2 dənə yumurta, 5 stəkan süd kimi təkliflərdə tapılıldığına şahid oluruq. Bu tətbiqlərin heç bir elmi etibarlılığı olmadığı kimi yalnız göz rəngləməyə istiqamətlidir. Ancaq bir bəslənmə mütəxəssisi tərəfindən nizamlanmış doğru və balanslı diyetlər hər vəziyyətdə lazımlı olmamaqla birlikdə zaman zaman xüsusi şərtlərdə faydalı ola bilər.

Təkrar ifadə etmək lazım olsa hamiləlikdə köhnələrin deyimi ilə iki canlı olduğun üçün çox yeməlisən sözü doğru deyil. Əhəmiyyətli olan balanslı və nizamlı bəslənməkdir.

Hamiləliyin erkən dövrlərində bulanma və qusma problemi yaşayan və bu səbəblə kafi şəkildə bəslənə bilməyən və hətta kilo itirən ana namizədlərinə sıxlıqla rast gəlməkdəyik. Daha əvvəldən ciddi bir bəslənmə pozuqluğu və hamiləliyin erkən dövrlərində həddindən artıq kilo itkisini yoxsa bu vəziyyət inkişaf etməkdə olan körpə tərəfindən asanlıqla tolere edilə bilər. Ancaq bulanma və qusmalara bağlı ciddi bəslənmə pozuqluğu yaşayan və haradasa heç bir şey yeyib içə bilməyən ana namizədlərinin xəstəxanaya yatırdılaraq damar yolu ilə bəslənməsi lazımlı ola bilər ancaq bu son dərəcə nadir qarşılaşılan bir vəziyyətdir.

Pay sayı

Hamiləlikdə bəslənmə söz mövzusu olduğunda ilk planda təklif edilən gündəlik pay sayında dəyişikliyə gedilməsidir. Hamilə olmayan kəslərdə təklif edilən gündə 3 payın bu dövrdə 5′e çıxarılması faydalıdır. Bu həm erkən dövrdəki bulanma və qusmalar ilə baş etməyə köməkçi olar həm də son vaxtlarda yaşanan yanma və qabarıqlığı azaldar. Üç təməl və iki hətta lazım olsa üç ara pay hamiləlikdəki uyğun pay şəklidir.

Fast food

Fast food olaraq təbir edilən diyet şəkli ümumiyyətlə qida dəyəri çox olmayan ancaq kalorisi yüksək bir tərzidir. Yüksək nisbətdə yağ və qatqı maddəsi ehtiva etdiyindən hamiləlikdə təklif edilməz.

Bəslənmə söz mövzusu olduğunda lazımlı miqdar və istifadə edilə biləcək miqdar deyimləri əhəmiyyətlidir. Lazımlı miqdar normal funksiyasinı davam etdirə bilmək üçün alınması lazım olan ən aşağı miqdarı ifadə edər. İstifadə edilə biləcək miqdar isə ortalama ehtiyacın kəslərə və cəmiyyətlərə uyğunlaşdırılmış standardize edilmiş miqdarlardır.

Enerji və Kilo Artımı


Hamiləlikdə kalori 3 səbəbdən ötəri lazımlıdır. Bunlar hamiləliyə bağlı yeni toxuların istehsalı, bu toxuların edama etdirilməsi və hamilə bədənin hərəkəti üçün lazımlı olan enerjinin təmin edilməsidir. Hamilə bir qadın hamilə olmayana görə gündə təxminən artıqdan 300 kaloriyə ehtiyac duyar. Bu da təxminən %15′lik bir artım yəni 2300 gündür. Gündəlik kalori ehtiyacındakı artım yalnız %15 ikən bəzi maddələrin ehtiyacındakı artım 2 qatına qədər çıxa bilər. Bu vəziyyət çox bəslənmənin deyil balanslı bəslənmənin əhəmiyyətini açıqca ortaya qoymaqdadır.

Hamiləlikdəki kalori istehlakı ilk 3 ayda ən az səviyyədəykən bu dövrdən sonra sürətli bir artar. İkinci 3 ayda bu kalorilər başlıca plasenta və embrion inkişafını qarşılayarkən son 3 ayda isə təməl olaraq körpənin böyüməsinə xərclənər. Normal sağlam bir qadında bütün hamiləlik boyunca təklif edilən kilo artımı 11-13 kq. dır. Bu 11 kilonun 6 kilosu anaya, 5 kilosu isə körpəyə və ona aid meydana gəlmələrə (plasenta, amniyon mayesi) aiddir.

Karbonhidratlar

Bədənin kalori ehtiyacı 3 təməl enerji qaynağı olan zülallar, yağlayar və karbonhidratlardan təmin edilər. Əgər karbonhidratlar qeyri-kafi alınsa bədəniniz enerji təmin etmək üçün zülalları və yağları yandırmağa başlar. Belə bir vəziyyətdə 2 nəticə ortaya çıxa bilər. Birincisi körpənizin beyin və sinir saytmı inkişafını təmin edəcək kafi zülal olmaz, ikincisi isə ketonlar ortaya çıxar. Ketonlar yağ maddələr mübadiləsisinin məhsulu olan turşulardır və körpənin turşu əsas tarazlığını pozaraq beyin inkişafını mənfi istiqamətdə təsir edə bilərlər. Bu səbəblə hamiləlikdə karbonhidrattan kasıb diyet təklif edilməz.

Düyü, un, yarma biri kompleks karbonhidrat qaynaqları ana üçün enerji qaynağı olmanın yanında B qrup vitaminləri və sink, selenyum, xrom, maqnezium kimi əsər elementləri bol miqdarda ehtiva edərlər.

Karbonhidratlar çox miqdarda istehlak edildiyində isə körpə baxımından əlavə bir fayda təmin etmədikləri kimi yalnız ana namizədinin həddindən artıq kilo götürməsinə səbəb olarlar.

Zülal

Zülallar hüceyrələrin təməl quruluş daşlarıdırlar və amin turşusu deyilən strukturlardan meydana gələrlər. Təbiətdə cəmi 20 növ amin turşusu vardır. Amin turşularının bir qisimi bədəndə digər maddələrdən çıxarıla bilərkən esansiyel amin turşusu adı verilən 8 dənəsi bədəndə çıxarıla bilməz və mütləq qidalar yolu ilə çöldən alınmaları lazımdır. Hayvansal zülallar bu 8 amino turşunun bütününü də ehtiva etdiyindən komplet zülallar olaraq adlandırılarlar və bəslənmədə son dərəcə əhəmiyyətlidirlər.

Zülalları saç telindən dırnağa qədər bədəndə olan bütün hüceyrələrin quruluş daşı olduqları kimi beyin və sinir sisteminin inkişafı içində həyati əhəmiyyətə sahibdirlər. Bu səbəblə hamilə qadınların gündə 60-80 qram zülal götürmələri əhəmiyyətlidir.

Zülalın ana qaynağı hayvansal qidalardır. ət, ev heyvanları və balıq komplet zülallar ehtiva edərlər. Bunun yanında süd və süd məhsulları da heyvansa zülal ehtiyacının qarşılanması baxımından kafi ola bilər.

Süd və süd məhsulları

Hamilə bir qadın güclü sümüklər və dişlər üçün körpəyə lazımlı olan kalsium və digər elementləri təmin etmək məqsədiylə ən az 1-2 stəkan süd içməlidir. D vitamini möhkəmlətməli südlər varsa bu çox daha yaxşı olar. Qaz və həzmsizlik səbəbi ilə (laktoz intoleransı) süd içilemeyen vəziyyətlərdə bunun yerinə pendir ya da qatıq məğlub et/yeyilə bilər. Kalsium alışının qeyri-kafi olması vəziyyətində çöldən veriləcək dərmanlayar ilə dəstək təmin edilə bilər.

ət, balıq, ev heyvanları, yumurta, quru paxlalılar
 Bu qidalar vitamin və mineral yanında zülal da təmin edərlər. Hamilə qadında və körpəsində toxu inkişafı və yeni toxu meydana gəlməsi üçün zülal şərtdir. Bu cür qidalardan gündə 3 pay alınmalıdır. Paxlalılar payın zülal dəyərini artırmaq üçün pendir, süd ya da ətlə birlikdə alına bilər.

Yağlayar və şirinlər

Bu qrup qidalar marqarin, kərə yağ, şəkərləmələr, şirinlər, yüngül, içkilər snack təbir edilən qidalar, salat sousları, bitki mənşəli yağlayar kimi qidaları ehtiva edər. Bu növdən qidalar paylarda tək başına alınmamalı yalnız kalori açığını aradan qaldırmaq üçün məğlub yeyilməlidir.

Vitamin və mineral dəstəyi, dəmir və folik turşu
 Hamilə qadınlara bir çox vitamin və mineralı ehtiva edən dərmanları vermək təkrarlanan ancaq lazımlılığı hələ daha mübahisə müzakirə edilən bir tətbiqdir. Balanslı və doğru bəslənən hamilə bir qadında çöldən vitamin dəstəyi şərt deyil. Ən yaxşısı vitamin və mineralları təbii qidalar ilə götürməkdir. Düz bəslənildiyi təqdirdə medikal dəstəyə gərək olmaz. Ancaq dəmir və folik turşu bu vəziyyətin istisnasıdır.

Folik turşu körpənin beyin və sinir sistemi inkişafı üçün kilid əhəmiyyətə sahib olduğundan hamilə qalmadan əvvəl alınmağa başlanması lazımdır. Hamiləlikdəki artmış dəmir ehtiyacı təbii yollardan qarşılana bilməz. Bu səbəblə xüsusilə hamiləliyin 2. yarısından sonra çöldən verilən dəmir dərmanları ilə dəstək edilər. Türk cəmiyyətində dəmir əskikliyi anemisi çox sıx görüldüyündən hamiləliyin başında edilən qan saymasında anamı müəyyən olunması vəziyyətində hamiləliyin ən başından etibarən dəstəyə başlana bilər. Hamiləlikdə dəmir istifadəsinin bir başqa əhəmiyyəti də qansızlıq olmasa dahi həm ana namizədinin həm də körpənin dəmir anbarlarını kafi şəkildə doldurmaq üçün lazımlı olmasıdır.

Su

Su hamiləlikdə alınmasına xüsusi əhəmiyyət göstərilməsi lazım olan bəlkə də ən əhəmiyyətli qida maddəsidir.

Duz

Keçmişdə hamiləlikdə duz istehlakının məhdudlaşdırılmasının lazım olduğu düşünülməkdə idi. İndiki vaxtda isə bunun lazımlı olmadığı normal miqdarda qidalar ilə alınan duzun kafi olduğu və məhdudlaşdırmağa gedilməməsi lazım olduğu qəbul edilməkdədir. Hamilə bir qadın gündə 2 qram duz götürməlidir. Qeyri-kafi ya da həddindən artıq duz alışı ana namizədinin maye elektrolit tarazlığını mənfi şəkildə təsir edər

Vejetaryen diyet

Təhlükəli olmaqla birlikdə müəyyən qaydalara uyğun gəlilmək qeydiylə hamiləlik əsnasında vejetaryen diyetə davam edilə bilər.

 
(səs: 1)
Şərhlər: 0
Baxılıb: 8 463
Geriyə
Hörmətli Qonaq, saytda şərhləri oxumaq, şərh yazmaq, xəbər göndərmək üçün QEYDİYYATDAN keçməyiniz lazımdır.

İnformasiya

Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Bölümlü Hekayələr

Müzakirələr

Bürclərlə BİZ

Xəbər lenti

Astrologiya

Qadın testləri