Sistit - sidik kisəsinin iltihab prosesidir. Bu, uşaqlar arasında
kifayət qədər geniş yayılmış xəstəlik olsa da, təəssüflər olsun ki,
əksər hallarda "adi zökəm kimi” valideynlər tərəfindən vaxtında diqqət
yetirilməyən hallardan biridir.
Buna isə qəti şəkildə yol vermək olmaz!
Çünki vaxtında müalicə olunmamış sistit həm xroniki sistitə, həm də
ağırlaşaraq böyrəklərin iltihab prosesinə - pielonefritə (əvvəlcə
kəskin, daha sonra isə xroniki) keçə bilər.
Əksər hallarda sistit uretritdən (sidik kanalının iltihabı) başlayaraq
inkişaf edir. Anatomik quruluşla bağlı olaraq sistit qızlarda oğlanlara
nisbətən daha çox rast gəlinir. Buna səbəb isə qızlarda sidik kanalının
uzunluğunun oglanlara nisbətən xeyli qısa olmasıdır. Ona görə də
qızlarda sidik kanalında başlayan hər hansı bir iltihab prosesi daha tez
bir zamanda sidik kisəsinə yayıla bilir. Qız uşaqları olan valideynlər
bunu yaddan çıxarmamalıdırlar!
Sistit zamanı uşaqda tez-tez sidiyəgetmə çağırışı, sidik ifrazı zamanı
kəskin ağrı, göynəmə hissiyyatı, həmçinin qarnın aşağı hissəsində agrı,
bulanıq rəngli, kəskin, xoşagəlməz iyli sidik ifrazı əlamətləri də olur.
Sistitin inkişaf etməsi bir neçə səbəbdən ola bilər. Onlardan biri, sadə
gigiyena normalarına riayət olunmamasıdır. Uşaqların sidik cinsiyyət
üzvlərini hər səhər - yuxudan qalxarkən və axşam - yatmamışdan qabaq,
eləcə də hər defekasiya (nəcis ifraz edilməsi) aktından sonra (anus
ətrafını) yumaq lazımdır.
Hər yuyunmada sabundan (yalnız çimizdirərkən vacibdir) istifadə etmək
vacib deyil. Tez-tez sabunla yuyulma qız uşaqlarında uşaqlıq yolunun
normal mikroflorasının tələf olmasına, xəstəlik törədici mikrobların isə
tez bir zamanda inkişaf etməsinə səbəb olur. Xəstəlik törədici
mikroblar isə usaqlıq yolundan ona çox yaxın olan sidik kanalının xarici
dəliyi vasitəsilə asanlıqla sidik kisəsinə keçir.
Sistitin inkişaf etməsinin digər səbəbləri - göbələk xəstəlikləri, bağırsaq disbakteriozu və s. də ola bilər.
Çöx zaman valideynlər səhv olaraq sistitin əsasən soyuqdəymə səbəbindən
baş verdiyini düşünürlər. Lakin bu heç də belə deyildir. Sistitin
inkişafında soyuqdəymənin rolu yalnız orqanizmin immunitetini
zəiflədərək zərərli mikrobların inkişafı üçün "yaxşı” şərait
yaratmasından ibarət ola bilər.
Uşaqda sistitin ilk əlamətləri aşkar edilən kimi, onu həkimə göstərmək
lazımdır. Xəstəliyin müalicəsi əsasən antibiotiklərlə aparılır. Müalicə
prosesində qızdırıcı vasitələrdən istifadə edilməsi də (uşağın qarnını
yun şala bürümək, budlarının arasına isti su doldurulmuş plastik qab
qoymaq, qarın nahiyəsinə tavada qızdırılaraq əsgi torbaya yığılmış duz
qoymaq və s.) uşağın vəziyyətini yüngülləşdirir.
Sidik kisəsinin yuyulması məqsədilə uşağa çöxlu miqdarda ilıq maye
içizdirmək də məsləhət görülür. Bu zaman həmçinin müəyyən pəhrizə əməl
edilməsi də vacib hesab edilir. Bu məqsədlə duza qoyulmuş müxtəlif
tərəvəzlər (pomidor, xiyar, bibər, istiot və s.), hisə verilmiş qida
məhsulları, eləcə də ketçup, mayonez kimi souslar və s. qida rasionundan
çıxarılmalıdır.