Çayımdan içe içe Baharı dinleyirdim . Gözü balkonumdan uzaqlarda bir nöqteye zillenmişdi . Onun gözlerine baxdıqca ailesinin dramını sanki bir mavi ekrandan izleyirdim .

Saybalı özünü hövlank içeri atdı . Qaranlıqda tutdan asılmış qaraltıya sarı gelende dizleri büküldü , yerimeye taqeti qalmadı . Sanki boynunun şah damarından tutub sıxdılar , ezdiler , xıncım xıncım etdiler . Elini ağaca doğru uzadıb inildedi :
- Oğlumm !!!

Oğlunun müammalı ölümünden 7 il kecmişdi . Hemin günüden Azerin ölümüne döze bilmeyen Saybalı ifliç olmuşdu , dili söz tutmur , sol ayağı ve qolu qurumuşdu . Onun her eziyyetini Asya cekirdi . Asya 19 yaşına gelmiş genc gözel bir qız olmuşdu . Heyatın her zerbesi onu berkidib daha güçlü bir qız etmişdi . Atasının dükanını Beşirin qayını - Banuxatının qardaşına kiraye vermiş , ordan gelen gelirle evin ehtiyyacını ödeyirdi . Asya heyetlerinde ekdiyi terevezlerden bağdakı myveden sebetler yığıb heftede bir defe bazara aparıb satar yerine yeyecek alıb getirerdi . Qışdayaşam çetinleşirdi . Dükandan gelen gelir ancaq oduna ve ya kömüre yetirdi . Usanmadan yatalaq atasının altına üstüne baxardı .
Beşir o geden getmişdi ,harda olduğu belli deyildi . İki arvadı ve her arvaddan olan iki üç uşağı ortalıqda qalmışdı . Qadınlar Beşirin hesabına düşdüyü bu acımasız heyatla savaşırdılar . Onun bunun evine , ekininie bir qarın yemeye gedib işleyirdiler . Asya bu zavallı qadınlarla cox gözel anlaşırdı . Onlarla bacı kimi idiler . Qadınlar 19 yaşlı bu gözel qızı ere vermek isteseler de , atasını bele veziyyetde qoyub ere getmeyeceyini demişdi . Sevdalısı var idi , yaxınlıqdakı , zengin bir bey oğluyla sevdanamışdılar . Ama onların bu sevdası üreklerini gizli gizli yandırırdı . Fransaya oxumağa geden Abdulla Asya olmasaydı heç İrana gelmeyi bele düşünmürdü . Onu vetene getiren bir Asyanın sevdası idi . Bu gizli sevdadan ilk olaraq Abdullanın bacısı , sonra ise bütün ailesi xeber tutdu . Ve o günden Asyanın günü göy esgiye burundu . Her deqiqe başı , Asiya teqib edilir ve harda geldi tehqir olunur , mehellenin yeniyetme uşaqları onun evini daşa basırdılar . Bezen evine geldiyinde evinin dağılmış alt üst olduğunu görürdü . Bulaq başında yeni mövzu açılmışdı ." Asyanın exlaqsızlığı " . Di gelki Asyanı daşqalaq etmeye ellerinde ne sübutları vardı ne de şahidleri . Her kes bu "pozğun " ve " exlaqsız " qızdan üz döndermişdi . Hetta en yaxın qonşuları bele . O boyda şeherde onunla danışan tek dayısının birinci xanımı Banuxatın idi. Bezen Asyanı bağrına basar ona ana şefqeti veredi . Abdulla Fransadan gelende ona ilk xeberi de o vererdi . Her kesden gizli onları görüşdürerdi . Abdulla ona ümüd ve teselli vererek biraz sebr etmesini deyerdi . Gelen il mektebini qurtarıb doktor olacaqdı . Ama doktorluğa memleketinde yox ele Fransada edecekdi . O zaman Asyanı da özüyle aparacaqdı . Orda xoşbext olacaqdı . Asya buna heç zaman razı olmurdu . Cünkü o Abdullayla qaçsaydı atasına kim baxardı ? Atasını kime tapşırardı . Çaresiz qalan gencler taleyin bu acımasız oyununa baş eymeli olmuşdular . Abdulla Asyaya ne qeder can atsa da Asya ondan birdefelik ayrılmağa qerar vermişdi . Sevgisi ile Abdullaya ümüd vermek istemirdi . Axu bu iş olmayacaq bir iş idi . Dünyanın harasında olursa olsun onları tapıb öldürecekdiler .

Uzun bir ayrılıqdan sonra Beşir geri döndü . O hadiseden sonra Beşir Bağdada qaçıbmış , orda zengin bir ereb taciriyle ortaq dükan açıb işleyirmiş . Orda evlenib aile uşaq yiyesi olub . İndi gelib burdakı ailesini de yığıb oraya aparacaqdı . Cünki bütün işi güçü ordadır . Beşirin xanımlarının qohum eqrabaları toplandı , meşveret - meslehetden sonra ikinci arvad onunla Bağdada getmeye razılıq verdi . Bir iki hefteye yığışıb Bağdada gedecekdiler .
Beşir gelenden Asiya doqqazı ve qapıları kilidleyib özünü atasıyla berber eve dustaq etmişdi . Saybalı canlı bir ölü idi ,göz görür , qulaq eşidir , diş ciyneyir ama bu heyatda neler baş verir , neler yaşanır hiss etmirdi . Bezen key key baxır , bezen de baxışlarıyla neyise anlayırmış kimi hiss etdirirdi . Bütün günü yatağında yatar , Asya günde bir defe onu arxasına alıb tutun altına çıxardar ona düzeltdiyi yere döşek yastıq qoyub atasını ora söykeyerdi . Atası tutun altında olarken gözünü qırpmadan Bir nöqteye zillerdi . Azerin asıldığı budağa baxardı .
Dörd gündür atasını da eve salıb qapıları kilidlemiş ,heç bir yere de getmirdi . Evde yeyecek ve su da bitmek üzreydı . Havanın qaralmasını gözleyirdi heç olmaya el ayaq cekilenden sonra bulağa gedib su getirecekdi . Bir yandan da Saybalı aclıqdan zarıyırdı . Dörd günde Banuxatundan başqa onların ziyaretine gelen olmamışadı . Beşiırle aralarında yaşanan hadiselerden xeberi olmayan qadın Asyanı dayısı ile görüşmemekde günahlandırır onun üzünü danlayırdı .
- Ne zamandır gedib , indi gelib niye gelib dayınan görüşmürsen ? Bütün şeher onu ziyarete geldi bir sen gelmedin ? Bele saymamazlıq olmaz .
Ne deyeceyini bilmeyen qız atasının veziyyetinin pis olduğunu , onu tek qoya bilmediyini behane getirerek özünü Beşirle üz üze gelmekden qoruyurdu .

Sehengini götürüb bulağa yendi . Su getirib serin sudan doyunca atasına içirtdi . Sebeti götürüb bazara yöneldi . Axşamın qaranlığında gözgüzü görmürdü . Dükanların qabağında qalaqlanmış zibillerin içinden , meyve terevez seçib sebetine yığdıb eve döndü . Heyetdeki ocaq yerinde ocaq çatıb qazanı üstüne asdı . Yemeyi üstüne qoyub axıra girdi . Yegane iki toyuğunun yerinden 1 yumurta götürüb geri dönende qapıda qara kölge gördü . Önce kim olduğunu anlamadı . Böyük çüsseli kölge ona yaxınlaşdıqca , bedeni süstledi , dizleri , elleri esdi . Elinde tutduğu yumurta yere düşdü , gorxudan böyümüş gözleri ile qaranlıqda özünü müdafie edecek bir şey axtardi . Gözüne bir şey deymeyince geri geri addımladı . Addımladıqca kölge ona yaxınlaşır , qapıdan düşen zeif işığında ona "sus" işaresi edirdi . Geri çekile çekile bir şeye ilişdi . Daha burdan geri getmeye yolu yox idi . Kölge onu haqlamışdı . Artıq nefes- nefese idiler . Kesqin tütün qoxusundan bu adamın Beşir olduğunu anladı .
- Qurban olum , dayı eleme , cıx get , nolar ...
- Suusss !!! Sakit ... camaatı bura tökme .
Sesin içine qısıb az qala pıçıltıyla :
- Nolar dayı , qurban olum , deyme mene , başına dönüm , eleme ! Burax gedim ! Yazığam dayı meni bedbext eleme .
- Sakit ol dedim , sakit ol ! Zırlama , camaatı bura tökme , keçen defekı qaraçılığın qardaşını öldürdü , dedeni xeste saldı , bu defeki de seni daş qalaq eliyecek . Sakit ol , bir defe. Tek birdefe ... gedecem , senden doya bilmirem , xoşuma gelirsen ... xoşun gelir daş qalaq olub biyabırçı ölmekden ? Meni boş ver qaçıb gedecem , bes sen ? dedene kim baxacaq ? Hec ona yazığın gelmir ?
Beşir danışdıqca elleri paltarının qızın çılpaq bedeninde gezir vehşi eyni zamanda pıçıltılı sesiyle ehtirasını cuşa qetirirdi . Asiya onun elinde çıxıb qaçmağa calışdı ayağı yerde neyese ilişib büdredi . Yıxılmamaq üçün el qol atdı . Eli yaxınlıqdakı atların yemini yığdıqları yerdeki meheccere ilişdi ozünü ora yetirib ordan hoppanıb qaçmaq isterken beşir onu iteledi . Qız meheccerin üstüden artırmaya serildi . Beşir fürset edib özünü qızın üstüne atdı ...
Asya bu defe de dayısından qurtula bilmedi . Samanın üstünde heysiz hereketsiz qalmışdı . Key kimi donmuşdu . Bütün qüruru , menliyi , şexsiyyeti , qadınlığı tehqır olunmuşdu . Dayısından bele şey cox görmüşdü ama o zaman uşaqdı . Belke de bunun ne demek olduğunu ağlı kesmirdi . Ama bu defe bütün heyatı alt- üst olmuşdu . Az da olsa üreyindeki sevgi şamını bu defe dayısı özü öz eliyle söndürmüşdü . Asya Abdullaya ele bu gun bu samanlıqda veda dedi ...

Ayının gününün içindeydi . Bu sirrı Banuxatundan ve Asyadan başaqa heç kim bilmirdi . Boynunda dayısının uşağını daşıyırdı . Çaresiz qalan qız Beşir getdikden sonra başına gelenleri Banuxatuna danışmışdı . Orda qaldığı müddetce defelerle Beşirin tecavüzüne meruz qalan Asya en son gününde eline keçen ďehreni dayısına tullamış , dehre qolunu yaralamışdı . Harda nece yaralandığını soruşan olanda Beşir :
- Saybalının ağaçların budayırdım . Birden neter oldusa balta sapından çıxıb qolumu götürdü - deyerek özünü sudan quru çıxarmışdı .
Banuxatun ona inanırdı . Erinin ne qeder alçaq olduğunu yaxşı bilirdi hele kendde olarken qardaşı qızına da ağız uzardığının şahidi olmuşdu . Odur ki, erinin belasına qelmiş bu yetim , zavallı qızı qorumaq isteyirdi . Axı nece qoruyaçaqdı . Bele şeyi nece gizli saxlayacaqdı ki , deyek ki , hamileliyini gizletdi bes doğuşunu , bes uşağını ?
Beşirden qalan olan olmazını satıb kende yeni gelmiş köçmen bir qadına verdi . Bu qadın ara berede doğumlarda qadınlara kömek edirdi . Bu sirri gizli saxlamaq şertiyle qadın Asyanın doğumuna kömek edecekdi . Ve doğumdan sonra uşağı götürüb özüyle aparacaqdı . Bu qerar Asiyaya çetin gelse de buna mecbur idi . Cünki bele bir çevrede bic doğan qadını ve bic uşağı yaşatmazdılar .
... Ve gözlenilen an gelib çatdı . Hemin gün , günün günorta çağı Asyanın sancısı tutmuşdu . Qonşular duyuq düşmemesi için sebetini de götürüb Banuxatının yanına geldi . Evde , eve yaxın bir yerde doğuş ede bilmezdi sesi her an eşidile bilerdi . Sirrinin üstü açıla bilerdi . Banuxatın sebetını qoltuğuna vurub pencer toplamaq adıyla Asyanı da götürüb çöle getdi .
Axşamdan yağmış yağış ekinin tozunu torpağını yuyub sanki rengine reng qatmışdı . Güneşin şüasından her teref muncuq kimi parıldayırdı . Başqa zaman Asiya bu gözelliyye baxsaydı dodaqlarına tebessüm , üzüne gülüş gelerdi . Ama indi içine sancı dolmuşdu , yükünü yere qoyacaqdı .
Ekinin ortasında tek ağac vardı .Ağacın altınakeçib evden getirdikleri örtünü ağaçın altına serdiler.
- Sen burda rahatlan men qaçım arvadı çağırım - eyib Banuxatun getdi .
Asya öz hayında idi . Etrafda neler vardı , neler yoxdı heç neyin ferqinde deyildi . Taxıllığın arasında görünmemek üçün yere serdiyi örtünün üstünde qıvrılırdı . Daha dözümü qalmamışdı . Hele Banuxatun da gelib çıxmaq bilmirdi . Sancısı artdıqca qorxusu da coxalırdı . Özünü saxlaya bilmeyib örtünün üstüne uzandı . Eteyinin altından geyindiklerini çetinlikle çekib çıxardı . Ağacların arasından süzen Güneşin şüası gözlerini qamaşdırırdı . Sesini içine salıb inim inim inleyirdi . Dili dodağı qurumuş , yanaqları qızarmışdi .
- Bir qurtum su , su ... - deyib zar - zar zarıyırdı . Gözüne düşen güneşin şüasından üzüne bir serinlik geldi . Üzüne kölge düşdü . Sevincek gözlerini açdi . Başının üstünde silahlı - yaraqlı bir kişinin durduğunu görüb tez eteyini dizlerinin üstüne cekdi . Dikelib qalxmaq istese de özünü toparlayıb qalxa bilmedi . Adam başının üstünde durub onun merhem yerine baxırdı . Asya qollarına , dizlerine güc verib qalxmaq istediyinde betninde neyinse sürüşüb düşdüyünü hiss etdi . Adamın böyümüş gözlerinden nese teccublu bir şey baş verdiyini hiss etdi . Başın qaldırıb aşağı baxdı . Eteyi dizlerin örtmüşdü heçne görünmürdü . Adam tez el ayağa düşüb istindeki silah sursatını yere atdı . Asyanın qarşısında dizlerini yere qoyub eteyini yuxarı çekdi ...
Gözünü açanda balasını gollarının üstünde gördü . Yanında heç kim yox idi . Başın qaldırıb sağına soluna baxdı . Heç kimi görmedi . Sebetinde getirdiyi bir parçaya bükülmüş balasına baxdı . Analıq duyğuları dile geldi . Gözleri yaşla doldu . Uşağın örtusunu açıb balasına baxdı oğlu olmuşdu . Asya sevinc ve keder arasında qalmışdı . Axıtdığı göz yaşları neyi ifade edirdi bilmirdi . Birazdan balasını elinden alacaqdılar , doqquz ay etini ve qanını sümüren bu balasını ondan ayıracaqdılar . Bu gün onun balasıyla , ilk ve son görüşüdür . Bunları düşündükce dodaqları büzülür , çenesi esirdi . Dolmuş gözlerindeki yaşı güneşin şüaları parladıb tekrar gözüne doldururdu . Bu gün ureyindekileri , bütün yaşadıqlarını balasına danışmalıydı . Yoxsa bir daha fürset olmayacaqdı . Yoxsa bu sirr üreyinin şah damarını gemirecekdi . Balasının başını qaldırıb , dua etdi adını qulağına pıçıldadı .
- Adını men qoydum , oğlum , qoy adın Araz olsun . Ailemizi parçalayan çay Araz , bizi bir yere toplayan sen Araz ol !
Asya bütün başlarından keçenleri qolunun üstünde yatan balasına danışırdı . Sanki balası heyatı başa düşüb onu dinleyirdi . Yaxınlıqdan gelen xışıltı ve henirtini eşidib şeklendi . Başını qaLdırıb etrafını dinledi ses arxa terefinden gelirdi . Qurşaqdan aşağısını yerinden terpade bilmirdi bedenin qaldırıb balasın bağrına basdı . Ürkek baxışlarla geri goylanıb hele saralmamış taxılların arasından gelen sesi axtardı . Artıq henirti bele yox idi . Sadece esen meh zemini xışıldadırdı . "Yeqin dovşan zaddır" - deye düşünüb balasına baxdı . Gülümsedi . Uşağının üzündeki mesumluq , nur ana qelbinin qapılarını tıqqıldadırdı . Barmaqların balasının zerif , ince üzüne , burnuna sürtüb dünyanın bu kiçik sakininin sevdi . Sevdikce içine bir mehebbet dolurdu . Sevdikce ona daha cox bağlanırdı . Beyninde bir fikir dolanırdı :
- Vermiyecem , menim balam , men seni heç kime vermiyecem !
Körpesi qucağında qımıldandı . Ağladı . Qorxaq baxışla etrafını dinledi birden yaxında kimse olar , balasının sesin eşider , duyar , balasın ondan alar deye qorxurdu . Döşünü çıxarıb balasının dodaqlarına sürtdü . Hele emmesini bilmeyen körpe çox çetinlikle anasının döşünü aldı . Körpe döşünün emdikce döşlerine axıb dolan südün herareti gilelerini yandırırdı . Küreklerinden , qollarından , vücudundan axan damarlarının qanı üreyinin tellerini terpedirdi . İçine qeribe bir hiss dolmuşdu , bu ne heyecandır , bu ne hisdir ilahi ?Ana olmaq bu qedermi gözel duyğudur ? Ana olmaq bu qedermi gözeldir ? O bu duyğudan sonra balasından nece ayrılacaqdı ?
- Ya Rebbim sen özün balama da , mene de kömek ol , Allahım ! Heç kim bilmese de sen bilirsen bizim nece mesum ve günahsız olduğumuzu , ya Allah sen kömeksizlerin kömeyi olan tek varlıqsan , sen yetimlerin , yazıqların ümüdüsen , ilahi ümüdimle el atıb eteyinden tururam allah , el menden etek zenden , bizi bele veziyyetden özün çıxar , meni balamdan ayırma Allah ! Sen özün bize bir yol göster , her şeyin sebebkarı sensen .Balamdan ayrılmamaq üçün bir sebeb yolla ! - göylere baxaraq hönkürdü . Gözletinin yaşı bulaq olub boğazından aşağı süsürdü . Sünbüllerin arasında gizlenib bütün bunları seyr edib dinleyen Qulamın bu yalvarışlardan üreyinin başına od düşdü .
- Belke meni Allah sene yollayıb , belke sen sebeb axtardığın yerde bu sebeb menem ?
Bir bey zülümünden bezar olan kendlerinin bey alesini öldürerek qaçıb canını qurtarmağa çalışan Qulamın qarşısına tanımadığı bir dünya gözeli , yetim caresiz qadın çıxmışdı . Belke Allah Qulamı onun yalvarışlarına sebeb kimi yolunu bu zemiden salmışdı . Gündüzleri taxıllıqda gizlenib , geceleri yoluna davam eden Qulam bu defe mekan olduğu bu taxıllıqda bu çaresiz qadına rast olmuşdu . Onun doğuşuna kömek edib körpesinin göbeyini kesmiş , balasını onun qucağına verib özü ise kenara çekililerek bütün hadiseleri kenardan müşahide edirdi . Bu genc qadının danışıqlarından , yalvarışlarından bağrının başı şan şan olmuşdu . Eyaletin zülümüne , edaletsizliyine qarşı çıxan Qulamın bir de öz bacısı qızına tecavüz eden bele binamus dayılara , emilere qarşı içinde bir vulkan püskürürdü . Bu ne heyatdır Allah eyalet bu gedişle hara gedirdi . Biraz aralıdan gelen qadın seleri Qulamın tutduğu mövqeni deyişmeye sebeb oldu . Sünbüllerin arasından eyile eyile ordan uzaqlaşdı .
Banuxatın ve qadın gelende Asya döşü balasının ağzında yuxuya getmişdi . Ehmalca körpeni qucağına alıb qadına verende Asya oyandı . Balasını qadının qucağında görende deliye döndü .
- Ver , menim balamı verr !
- Sakit ol Asiya sakit ol ! Eşiden olar .
- Yox men Arazımı heç kime vermirem , ver menim balamı özüm saxlayacam , dayıcanım ,ele burdan da balamı götürüb gedecem , şehere dönmiyecem . Söz verirem . Meni balamdan ayırmayın nolar qurban olum , ayırmayın .
Qadın uşağı götürüb gedir , ağır ve kömeksiz doğuş eden Asya güçle yerinden qalxaraq oğlunu aparan qaDının arxasınca sürünürdi . Süründükce Asyanın qanı yerde ince xet salırdı ...

Neçe günde ölüm qalım savaşı verdi . Axır kefeni yırtıb çıxdı . Banuxatun , uşağını aparan hemin qadının kömekliyiyle Asyanı evlerine getirib , özünün hazırladığı melhemlerle ona kömeklik etdi . Üç günden sonra Asya özüne gelerken ilk diline gelen kelime " oğlum " oldu . Banuxatunun meslehetiyle qadın Asyanın gözüne görünmeden getdi .
- Sen onun gözüne görünme . Seni görse el çekmeyecek . Di get ! Uşaq amanatı .
Doğuşdan sonra ilk defeydi ki , ayağa dururdu . Gözleri qaraldı , başı giceĺlendi . Yatağında oturub biraz özüne geldi , hem doğuş , hem açlıq qızı elden salmışdı . Gözü otağı gezdi . Nece qoyub getmişdi eleydi . Daxalın penceresinden bayıra boylandı . Göyün üzü temiz idi , ama , ay ve ulduzlar görünmürdü . Zülmet alemi bürümüşdü . Ehmalca qalxıb taxcaya yaxınlaşdı .Başı üstünde durmurdu . Qranlıqda heç ne göre bilmirdi . Özünü taxcaya catdırıb nenesinin cehiz cırağını yandırdı . Çırağı götürüb qapıya yaxınlaşıb o biri otağa boylandı .atası yatağında uzanmışdı . Banuxatun atasının yanına su ve yemek qoymuşdu . Sanki atasının eli qolu vardı ki götürüb yeye de bileydi . Çırağı pencerenin qabağına qoyub atasına yaxınlaşdı . Atasına yemek yedirdi . Özü de atasunın yemeyinden birşeyler atışdırdı . Düzlerini yere qoyub , özünü atasının qucağına atdı . Atasının çiyinlerinden tutub hönkürdü .
- Meni bağışla dede , sen menim üzümden bu hala düşdün , meni bağışla nolar . Amma menimki de bura qedermiş , men daha yaşaya bilmerem . Meni bu heyata bağlayan bir oğlum vardı . Onu da menden ayırdılar . Daha yaşaya bilmerem . Menim sonum yoxdur dede . Meni bağışla !
Atasının gözlerinin ucunda yaşlar gilelenmişdi . Eyilmiş dodaqları seyirirdi . Atasının bu halına döze bilmeyen Asya atasının gözlerinden öpüb :
- Haqqını halal et dede . Men de sene neylemişem halal halal xoşun olsun . Seni Allaha emanet edirem . Allah nece meslehet bilir ele de etsin - deyerek ayğa qalxdı . Sol eliyle qarnını tutub ellerini divara sürte sürte qapıdan cıxdı . Peyeye girib ipi götürüb tutun altına geldi ...

Baharın danışdığı bu dehşetli hadiseni daha dinlemeye halım qalmamışdı . Zavallı Asyanın yaşadıqları gözlerimin qarşısında canlandıqca boğazım quruyur , meni soyuq ter basırdı ...

Yazar: Feride Acarakçay (real hekayə)