Rus dilini Qadınlar.Bizdə öyrənək (Dərs 5)

Müəllif: Narın Yağış
Şərhlər: 3
Baxılıb: 2 737
Səs ver:
(səs: 2)
Sözlər, məlum olduğu kimi, hecalara ayrılır. Sözdəki hecaların sayı onun tərkibindəki saitlərin miqdarından asılıdır, başqa cür desək, sözdə neçə sait varsa hecaların da sayı o qədər olur. heca bir qayda olaraq sait və samitdən (və ya samitlərdən) ibarətdir; до-ли-на, до-мна, се-стра. hecada bir səs də ola bilər, lakin bu səs hökmən sait olmalıdır; о-ке-ан, бе-лы-е. Rus dilində hansı sözlərdə ki, saitlər və samitlər bir-birini ardıcıllıqla əvəz edir, yəni samitdən sonra sait və əksinə, saitdən sonra samit gəlirsə, orada hecalara ayırmaq asandır. Məsələn; до-ро-га, ра-бо-та, мо-ло-ко, мо-ло-ток və.s.

Bəs iki və ya üç (bəzən də hətta dörd) samit bir yerdə gələndə, yəni biri digərindən sonra gələn sözlər hecaya necə bölünürlər? Misal üçün, подбор, просмотр, точка, актёр, земля, производство, распределение və s. kimi sözləri hecaya neçə ayırmaq lazımdır? Bu suallara belə cavab vermək olar: rus dilində hecaya ayırmanın əsasında yüksək gurluq prinsipi (hecada səslərin elə yerləşməsi ki, əvvəlcə gur səs, getdikcə isə zəif səs) durur. Ən gur səslər saitlərdir, nisbətən az gurlu səslər küylü samitlərdir, sonor samitlər isə (л, м, н, р) orta səviyyəli gurluğa malikdirlər. Deməli, yuxarıdakı sözlər hecalara belə bölünməlidir: по-дбор, про-смотр, то-чка, а-ктер, зе-мля və s.
Hecaların quruluşu müxtəlifdir. Əgər heca sait səsdən başlayırsa ona açıq heca (неприкрытый слог) deyilir, əksinə samitdən başlayırsa, deməli, bu qapalı (прикрытый слог) hecadır. Məsələn; о-са, о-дин, sözlərindəki birinci heca açıq hecadır. Во-круг, до-ло-то (iskənə, balta) sözlərindəki hecalar qapalıdır. Əgər heca saitlə bitirsə onda yenə də bu açıq hecadır, samitsiz bitirsə qapalı hecadır. Rus dilində sözün daxilində (ortasında) hecalar, bir qayda olaraq, açıqdır. Sözün axırında isə heca açıq da ola bilər, qapalı da. Rus dilində açıq hecalar qapalı hecalardan çoxdur.

Rus dilindəki bir çox sözlərin xüsusiyyətləri budur ki, onlarda samit yığımına, toplusuna (yəni üç-dörd samitin bir-birinin dalınca düzülüşü) təsadüf edilir. Məsələn; вдруг, расспрос, və s. Bu da aydındır həmin sözləri hecalara ayırmaq çətinlik törədir. Bəs necə etmək lazımdır ki, yazıda səhvə yol verilməsin, sözlər hecalara düzgün ayrılsın, bir sətirdən başqa sətrə düzgün keçirilsin? Bax, bu məqsədlə aşağıdakı qaydaları bilmək lazımdır:
Sözlər bir sətirdən digər sətrə yalnız hecalara görə keçirilir. Məsələn стра-на, музы-ка вә �?а му-зыка, бу-мага və ya бума-га.
Bir hecadan ibarət olan sözlər hecaya bölünmür; дом, класс, кросс, кран, взрыв.
Bir hərfi sətirdə saxlamaq və ya başqa sətrə keçirmək olmaz. Misal üçün: о-зеро, о-кно, хороше-е sözləriidəki tək hecalı hərfləri başqa sətrə keçirmək və ya həmin sətirdə saxlamaq düz deyil.
ь, ъ, й hərfləri özlərindən əvvəl gələn hərflərdən ayrılmamalıdır. Məsələn: боль-шой, борь-ба, объ-ем, подъем, вой-на, май-ка, чай-ник və s
Bir hecadan ibarət olan pristavkalar (söz önləri) hecalara bölünmür; под-ход, рас-стрел, про-пуск, və s.
Əgər sözün ortasında iki eyni hərf bir-birinin ardınca gələrsə, onların birini saxlamaq, digərini isə başqa sətrə keçirmək olar: прес-са, програм-ма, суб-бота və s.

Tanışlıq



Знакомство



İcazə verin sizin familiyanızı öyrənim



Разрешите узнать вашу фамилию



Mənim familiyam…(Əhmədovdur,Həsənovdur)



Моя фамилия….(Ахмедов,Гасанов)



Buyurun,mənim dostlarımla tanış olun


Познакомьтесь,пожалуйста, с моими друзьями

İcazə verin sizə….. təqdim edim

Разрешите вам представить….

Tanış olun bu…..

Познакомьтесь,это…..


Çox yaxşı!Çox gözəl!



Очень хорошо!Прекрасно!



Mən istərdim sizinlə(səninlə) tanış olam



Я хотел(-а) бы с вами (с тобой) познакомиться



İcazə verin, özümü təqdim edim



Позвольте (разрешите) представиться!



Mənim familiyam Əliyevdir(Əliyevadır)



Моя фамилия Алиев(Алиева).


Bəs sizin(sənin) adın nədir?

А как вас (тебя) зовут?

Bəs sizin(sənin familiyan) familiyanız nədir?

А как ваша (твоя) фамилия?

(Bəs)sizin adınız(sənin adın)və atanızın(atanın) adı nədir?

А как ваше (твоё) имя и отчество?

Tanış olmağımıza çox şadam

(Мне) очень приятно с вами познакомиться

Biz artıq tanışıq

Мы уже знакомы

Biz rastlaşmışıq

Мы встречались

Mən sizi tanıyıram

Я вас знаю

Siz məni tanımadınız?

Вы меня не узнаёте?

Siz məni tanıyırsınız?

Вы меня узнаёте?

Mən sizi haradasa görmüşəm

Я вас где-то видел(-а).

Mən sizə haradasa rast gəlmişəm

Я вас где-то встречал(-а).

Sizin haqqınızda mənə danışıblar

Мне о вас говорили(расказовали).

Sizin simanız mənə tanış gəlir

Ваше лицо мне знакомо.

Mən sizin haqqınızda eşitmişəm.

Я о вас слышал(-а).

Mən Bakıda ilk dəfəyəm(ikinci dəfə,üçüncü dəfə)

Я в Баку впервые(второй раз,третий раз)

Mən çoxdan sizin şəhərinizə gəlmək istəyirdim

Я давно хотел побывать в вашем городе.

Bizim ölkədə (şəhərdə) sizi görməyimə çox şadam

Очень рад видеть вас в нащей стране (нашем городе)

Biz gənclərdən ibarət nümayəndə heyətinin tərkibində gəlmişik

Мы приехали в составе молодёжной делегации.

Nümayəndə heyətində altı (on bir,iyirmi beş) adam var

В составе нашей делегации шесть(одиннадцать,двадцать пять) человек

Biz gənclərdən ibarət nümayəndə heyətinin tərkibində sərginin açılışına gəlmişik.Bizim nümayəndə heyətində on bir nəfər var.


Мы приехали в составе молодежной делегации на открытие выставки.В составе нашей делегации одиннадцать человек.

Siz burada ilk dəfəsiniz?

Вы впервые здесь?

Bəli,biz hamımız bu şəhərdə ilk dəfəyik və çoxdan burada olmaq arzusunda idik.Sizi yəqin,bizim rusca danışıb-danışmamağımız maraqlandırır.

Да,мы все в этом городе впревые,хотя очень давно хотели побывать здесь.Вас,наверное,интересует,хорошо ли мы говорим по-русскии?

Bəli mümkünsə bu haqda ətraflı danışın.

Да,если можно,расскажите об этом подробнее.

Bizim aramızda rusca sərbəst danışanlar çoxdur.

Среди нас многие говорят свободно по-русскии

Ona görə biz ümidvarıq ki,şəhərimizin sakinləri ilə ümumi dil tapa biləcəyik.

Поэтому мы надеемся найти общий язык с жителями города.

Buyurun,tanış olun,bu mənim böyük qardaşım (bacım) Ramizdir (Leyladır).

Познакомьтесь,пожалуйста это мой (-я) старшый (-ая) брат (сестра) Рамиз (Лейла).

Çox yaxşı mənim adım Rövşəndir.

Очень приятно меня зовут Ровшан.

Siz haradan gəlmisiniz?

Откуда вы приехали?

Qubada

�?з Губы

Siz Bakıda ilk dəfəsiniz ?

Вы в Баку впервые?

Xeyr,mən Bakıda artıq üçüncü dəfəyəm

Нет,я в Баку уже третий раз.

İcazə verin özümü təqdim edim!

Səfərov Nicat

Разрешите представиться!Сафаров Ниджат.

Çox şadam,Hacıyeva Solmaz.

Очень рада,Гаджиева Солмаз.

Keçən il mən də sizin kimi Qara dəniz sahilində turist səfərinə çıxmışdım.Çox istərdim ki,sizinlə öz təəssüratlarımı bölüşüm.

В прошлом году я так же,как и вы,совершил турстическое путешествие по побережью Черного моря.Очень хотелось бы поделиться с вами своими впечатлениями.

Çox gözəl.

Очень прятно.

Biz sizinlə artıq iyirmi dəqiqədir ki,söhbət edirik,amma hələ tanış deyilik.Gəlin, tanış olaq.Mənim adım Sevildir.

Мы пообщаемься с вами уже двадцать минут,а ещё не знакомы.Давайте познакомимся.Меня зовут Севиль.

Mənim adım isə Sonadır.Mən şadam ki,sizinlə tanış oldum.

А меня зовут Сона.Я рада,что познакомилась с вами.

Siz də bu kupedə gedirsiniz?

В тоже едете в этом купе?

Bəli.

Да.

Tanış olaq Lida.

Будем знакомы.Лида

Çox gözəl Fəridə.

Очень приятно!Фарида.

Biz sizinlə bir kupedə gedirik,amma indiyədək tanış deyilik.Mənim adım Vaqifdir.

Мы едим с вами в одном купе,а до сих пор не знакомы.Меня зовут Вагиф.

Mənim adım isə Əlidir.Bəs siz hara gedirsiniz?

А меня Али.А куда вы едете?

Moskvaya.

В Москву.

Deməli,yolumuz birdir.

Значит,нам по пути.

Buyurun,tanış olun.Bu Fuad Bayramovdur.Bu isə Cəfər Həsənovdur.

Познакомьтесь,пожалуйста.Это Фуад Байрамов.А это Джафар Гасанов.

Çox gözəl!Çox şadam!

Очень приятно!Очень рад!

Tanış olun!Bu Raufdur.Bu isə Fikrətdir.

Знакомьтесь!Это Рауф.А это Фикрет.

Çox xoşdur!

Очень приятно!

Çox şadam!

Очень рад!

 

(səs: 2)
Şərhlər: 3
Baxılıb: 2 737
Geriyə
Hörmətli Qonaq, saytda şərhləri oxumaq, şərh yazmaq, xəbər göndərmək üçün QEYDİYYATDAN keçməyiniz lazımdır.

İnformasiya

Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Bölümlü Hekayələr

Müzakirələr

Bürclərlə BİZ

Xəbər lenti

Astrologiya

Qadın testləri