Dovşan balaları üçün bəsləmə ana südünü kifayət qədər alması ilə başlar. Bala bir dovşan anasından 30 elə 45 gün süd əmməsi lazımdır. Burada onların kifayət qədər süd əmmələri çox əhəmiyyətlidir. çünki ana südü ilə lazımlı immunitet işçilərini al/götürməkdədirlər. balalar bu immunitet işçilərini ana südü xaricində başqa heç bir qidadan al/götürə bilməzlər. Burada süd yalnız dovşan südü olmalıdır. yəni yeni al/götürdüyünüz balanız erkən süddən kəsildi isə balanın süd ehtiyacı var deyə inək südü verilməməlidir. Çünki inək südü ilə dovşan südü, inşa baxımından böyük fərqliliklər ehtiva edər. və bu fərqliliklər bala dovşanlara zərər verər.
dovşan balaları 15 gündəlik olduqdan sonra ana südü ilə birgə quru yonca-quru saman və pelet yem istehlak etməyə başlarlar. bu yüzdən al/götürdüyünüz bala çox kiçik isə ona bu tip qidalar verilə bilər. quru yonca-quru saman ol/tapıla bilmədiyi zaman yonca unlu pelet yemlərdə eyni faydanı təmin edəcək. əyər bu yemlər olmadığında dovşan nəcisində yumşalmalar başlar.
bala bir dovşan 1 aylıqkən süddən kəsildiyi zaman ortalama 400 - 600 qr canlı ağırlığa sahib olar. Onu al/götürdüyümüzdə ağırlığını nəzarət edərək erkən süddən kəsilib kəsilmədiyini anlarıq. erkən süddən kəsilən bir balaya daha etinalı yaxınlaşmamız lazım olacaq.
Dovşanların bəslənməsində digər bir nöqtədə onlara tərəvəz və meyvə vermənin zamanıdır. Bu qidalar sulu qida olduqlarından 3 aylıq yaşdan əvvəl verilmələri uyğun olmaz. çünki həzm sisteminin inkişafı tam olaraq reallaşmamışdır. dovşanımız 3 aylıq olduqdan sonrada ancaq həftə 1-2 dəfə bu qidalar verilə bilər. bunların hər gün verilməsidə uyğun deyil.
Dovşanlarda Bəslənmə
Dovşanların həzm sistemi digər evcil heyvanlarımızdan fərqlilik göstərməkdədir. Bu fərqlilik onların qidalardan, xüsusilə tündümlərində( kor bağırsaq) ki fermentatif xarakterli mikroorqanizmlər sayəsində faydalanmalarından qaynaqlanmaqdadır. Dovşanların qidalardan optimum fayda təmin edə bilmələri üçün tündümlərində istənilən səviyyədə bir mikroorqanizm birliyin təmin edilmiş olması lazımdır. Bu birliyin təmin edilməsi də bala dovşanların süddən kəsilməsindən dərhal sonra başlar. Yəni süddən seqmentdən sonrakı bala dovşanların bəslənməsi onların həyatının geri qalanını birbaşa təsir etməkdədir. Bu dövrdəki hər hansı bir səhv bəslənmə geri dönüşü olmayan defektlere yol açar. Digər evcillərimizin yem növlərinə baxıldığı zaman, yetkin və bala heyvanların yemlərinin fərqli olduğunu görərik. Eyni vəziyyət dovşanlarda da söz mövzusudur. Bu yüzdən dovşanlara yem alınarkən onun yaşı göz qarşısında saxlanılmalıdır.
Dovşanlara veriləcək qidalardan bəhs edəcək olsaq, süddən kəsilən balalara veriləcək qidaların nəm nisbəti çox aşağı olmalıdır. Bunun səbəbi yenə tündümlərində ki mikroorqanizm birliyi ilə əlaqəlidir. Yüksək nəm ehtiva edən qidalar dovşanların tündümlərində daha fərqli mikroorqanizmlərin inkişafına səbəb olmaqda və istənilən mikro flora səviyyəs(n)i inkişaf edə bilməməkdədir. Bunun nəticəsində dovşanlarda ishal inkişaf etməkdədir. Xüsusilə gənc yaşlarda bəslənmə pozuqluğuna bağlı inkişaf edən ishal faktlarında balaların xilas olma şansı çox aşağı. Bu yüzdən süddən seqmentdən sonra nəm nisbəti çox aşağı quru ot ( quru yonca-quru saman) və pelet yem verilməsi lazımdır.
Bəslənmədə kobud and ( quru ot ) əhəmiyyəti çox çoxdur. Bunun bir neçə səbəbi vardır. Bunlardan biri ; dovşanların mədələri araşdırıldığı zaman əzələ strukturlarının çox zəif olduğu müşahidə edilməkdədir. Bu səbəblə mədədə yığılan yem bloku bağırsaqlara asanca gedməməkdədir. Bu blokun bağırsaqlara itələnilə bilməsi üçün mədəyə yeni bir and girməsi lazımdır. Bu vəziyyətdə dovşanlar davamlı bir bəslənmə içindədirlər. Mədəyə davamlı pelet yem girişi də həzm sistemini yormaqdadır. Burada dövrəyə ağırlıq tərəfindən yüngül həcm tərəfindən yüksək tutumlu quru otlar girməkdədir. Kobud yemlərin tündümdə fermente edilməsi ilə də, vitamin ( xüsusilə B və K ) və zülal əmilimi təmin edilər. Dovşanlar kobud yem olaraq quru yoncanı böyük bir iştahla istehlak edərlər. Quru yoncanın digər bir üstünlüyü də vitamin A baxımından zəngin oluşudur. Vitamin A' da balaların inkişaf/gəlişim dövrlərində ki ən əhəmiyyətli işçilərindən biridir. Əsla unudulmaması lazım olan fakt, bu otların yaş olaraq verilməməsidir. Quru yonca ol/tapılmadığı təqdirdə, yonca unlu pelet yemlər ilede uyğun bir bəslənmə təmin edilmiş olar.
Dovşanların digər yem ehtiyacı yuxarıda da ifadə etdiyim kimi pelet yemlərdir. Heyvanlarda pelet yem verilməsinin səbəblərinin ən başında, and homogen bir şəkildə dağılmış olmasıdır. Təbii bu da balanslı bir bəslənmə deməkdir. Dovşanlara qarışıq yem verildiyində içərisindən xoşuna gələnləri seçərək yediyi müşahidə edilə bilər. Bu vəziyyət yalnız dovşanlara xüsusi deyil, bütün evcillərdə müşahidə edilən bir vəziyyətdir. Pişik-it mamaları da buna görə homogen bir quruluşa malikdir. Son olaraq, dovşanlara gündəlik təzə su verilməsi unudulmamalıdır.