Amerikalı elm adamlarının araşdırmalarına görə, dürüst olmaq insanı sağlamlaşdırır. Elm adamları yalan danışmanın stressə səbəb olduğunu, bunun da yalnız insan psixologiyasına deyil, bədəninə də zərər verdiyini bildirir. "Bir insanın doğru yolu olub, yolunu itirib, çaşdığını heç görməmişəm" deyən psixoloq Aynur Əlibəylinin sözlərinə görə, doğru yolu izləyərkən nəyin doğru, nəyin səhv olduğunu təyin edən amillər var. Bu amillərin bir hissəsi bioloji meyllər, bir hissəsi əxlaqi vicdan, bir hissəsi isə cəmiyyətin şəkdiyi sərhədlərdir. Ədalətli olmaqla dürüst olmaq biri digərini tamamlayan dəyərlərdir. 

Psixoloq bildirir ki, dürüstlük 3 cür olur. Həqiqi dürüstlər, onlara sərf etməsə belə hər zaman dürüst qalırlar, satılmırlar. Belə insanlar inanmadığı şeyi əsla həyata keçirməz, deməzlər. Hər cür təsir qarşısında sonuna qədər müqavimət göstərərlər. Niyyətləri, düşündükləri, söylədikləri və etdikləri hər zaman bir-birinə uyğun olur. 

İkinci növ dürüstlük isə "dürüst görünmə"dir. Belə insanlar başqalarını aldatmaq üçün məqsədli bir şəkildə doğru davranış göstəririlər. Belələri gündəlik həyatda tanımaq mümkün olmur. Bu tip insanlar səhv hərəkətləri ilə peşmançılıq hiss etməyən insanlardır. Hər hansı bir çətin vəziyyət qarşısında anidən əyilə bilən insanlar dürüst görünən insanlardır. "Dürüst görünən" insanlar başqalarında asanca güvən qazandıqları üçün uzun münasibətlərdə onların yalan olduğu ortaya çıxa bilər. Belə insanlar çox zaman tez-tez dürüstlükdən danışarlar. "Kimdə nə yoxdursa, ondan danışır. Bu insanlar ikiüzlü, yalançı olduqları üçün başqalarını aldadıb, yoldan çıxara bilməkdən ötəri tez-tez dürüstlükdən danışır, tez-tez and içirlər". 

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, üçüncü növ dürüstlük isə vəziyyətə bağlı olan dürüstlükdür. "Bu insanlar olduqları mühit imkan vermədiyi üçün dürüst davranırlar. Yaşadıqları sistem nizamlı, mükafat və cəza mexanizminin yaxşı qurulduğu bir mühitdir. Belə insanlar mühit dəyişən kimi rahatca yalan danışa bilən insanlardır". 

Müsahibimiz bildirir ki, həqiqəti danışmaqla dürüst olma arasında müəyyən fərqlər var. Bəzi həqiqətlər var ki, onu cəmiyyət arasında dürüstcəsinə demək olmaz. Məsələn, sevdiyin bir insana cəmiyyət içərisində "nəfəsin iy verir, dişlərin çirklidir", - demək həqiqəti söyləməkdir, amma düzgün deyil. Belə vəziyyətlərdə niyyət və nəzakət faktorunu unutmamalıyıq. "Bəzən insanlar yalanla səhvi fərqləndirə bilmirlər. Amma bir məsələyə diqqət edək: hava proqnozunu təqdim edən aparıcının dediklərinin ertəsi gün çıxmaması uşaqlar tərəfindən yalan olaraq qəbul edilə bilər. Ancaq aparıcı ona verilən məlumata əmin olmadığı üçün bu, sadəcə bir səhvdir. Yalan bilərək və istəyərək mənfəət və ya özünü müdafiə etmək üçün insanın doğruları dəyişdirməsi və ya gizləməsidir". 

Dürüstlük insanı xoşbəxt edir. Amma bu, həyatını mənfəətlər üzərində qurmuş insanlar üçün deyil. Dürüstlüyün inam olaraq insana qayıdışı uzun zaman ala bilər. Dürüst olmayan, çox zaman yalan danışan insanlarda stress, baş ağrıları, ara-sıra ürək sancmaları baş verir. Çünki yalançı insanlar hər zaman söylədikləri yalanların fikri ilə yaşayırlar. Bilirlər ki, yalanları bir gün qarşılarına çıxacaq. Bu səbəbdən belə insanlar çox zaman rahatlıq tapmırlar.