Qüdrət
- həyat sahibinin bir şeyi etməyə ya da tərk etməyə iradəsiylə hakim
olduğu sifətdir. Qüdrət - iradə sifətinə təsir edən sifətdir.
Qüdrətin iradə ilə olan əlaqəsi qətidir. Qüdrət iradəylə bir nəticəyə
gələr. İradə olmadıqa qüdrət tək başına feil meydana gətirməz. Hərəkətin
meydana gəlməsi üçün əvvəl iradə, sonra qüdrət lazımdır.
Lüğətdə gücü çatmaq mənasını verən qüdrət, Allahın sonsuz güc sahibi
olması və bütün yaradılmışlara, əzəli təqdirə uyğun olaraq təsir edib
qənaətdə olması deməkdir. Allahın gücünün çatmayacağı heç bir şey
yoxdur. Çünki qüdrətinin əksi olan acizlik Allah haqqında düşünülə
bilməz. Allah üçün "qeyri-mümkün” deyə bir şey yoxdur. Mütləq mənada
qadir, tək Odur. Varlıqların qüdrəti, Allahın verdiyi nisbətdə və Onun
icazəsi ilə istifadə edilə bilən məhdud bir qüvvətdir.
Allahın qadir adı, Quranda ölçən, biçən, forma verən, təqdir edən, proqramlaşdıran mənalarını verər:
"Biz (nütfədən insan yaratmağa) qadir olduq. Nə gözəl qadir olanlarıq
Biz!” mənasındakı ayə buna nümunədir. Göyləri, yerləri, çayları,
dağları, gecəni, gündüzü, ayı, günəşi, qısaca, bütün varlıqları nizama
qoyan, vəzifələrini proqramlaşdıran Allahdır.
"...O, hər şeyi yaratmış və onu (onun nə cür olacağını) təqdir (əzəldən
müəyyən) etmişdir” Allahın hər işi bir ölçüyə və plana görədir.Yenə
Qurani-Kərimdə belə buyurulmuşdur:
"(Yerdə və göydə) elə bir şey yoxdur ki, onun xəzinələri Bizdə olmasın.
Lakin Biz onda ancaq müəyyən (lazım olduğu) qədər endiririk. (Onun nə
qədər lazım olması isə yalnız Bizə məlumdur). ”Bu ayələrdə Allahın
qüdrətindən bəhs edilməkdədir. Hərəkətdən əvvəl lazımlı şərtlər olmazsa,
səbəblər uyğun olmazsa, alətlər möhkəm və sağlam olmazsa, edilən əmr və
qadağaların bir mənası qalmaz.
Qul yarandığı gündən hər şeyə möhtacdır. Səbəbləri yaradan Allahdır.
Bununla birlikdə Allah, şirk qoşmaqdan və səbəblərlə məhdudlaşdırmaqdan,
bunların bəzisini digərləri ilə əlaqəli şəkildə təşkil edərək iş
görməkdən münəzzəhdir. Allah üstün iradəlidir, hər etdiyi yerindədir.
"Onlar yer üzündə (Allahı) aciz qoya (Allahın əzabından qaçıb canlarını
qurtara) bilməzlər. Allahdan başqa onların köməyinə çata bilən də
(əzabdan xilas etməyə qadir olan da) yoxdur. Onları ikiqat əzab
gözləyir. Onlar (haqqı) eşidə bilməz və (onu) görməzlər.”
Qüdrət, Allah tərəfindən qula bir nemət olaraq verilmişdir. Bu qüdrət
olmadan insanın heç bir şey edə bilməyəcəyi şübhəsizdir. Bu eynilə gözü
olmayan bir adama "Buraya bax” deyə əmr etməyə, yaxud əli olmayan birinə
"Əlini uzat” deməyə bənzəyər. Və bir nemət olaraq lazımlı olan qüdrət
də bu qüdrətdir...