Dərman istifadəsi zamanı istehlak edilən qidaların dərmanların təsirini azaldan və artıran təsirləri ola bilir. Çox diqqət edilməsi lazım olan bu vəziyyətlər dərman istifadəsi kəsildikdən sonra bir neçə həftə belə sürə bilər.

Demək olar ki,  hamımız bir şəkildə dərman istifadə  edirik. Ancaq dərmanları istifadə edərkən xüsusilə hansı qidalar və içkilərlə qarlılıqlı təsirə keçdiyinin və bunların bədənimizə necə yansıdığının çox fərqində olmaya  bilirik.

Dr. Azad Şamilgil xüsusilə diqqət edilməsi lazım olan vəziyyətlərə diqqət çəkdi.

Qreypfrut şirəsi.
Bu meyvənin özünün deyil amma suyunun çox miqdarda istehlakı (gündə 1 litr və üzəri) xüsusilə statin qrupu xolesterol dərmanlarının bəzilərinin bağırsaqda parçalanmasını gecikdirərək qan səviyyələrini artırır. Bu da əzələ ağrıları, əzələ spazmı və əzələ əriməsi kimi yan təsirlərin artımına səbəb ola bilir. Kalsium rəqib qrupu təzyiq dərmanlarının təsirini artıra bu da başda təzyiq aşağılığı riski doğurur. Ayrıca qəbizlik, ürək atışlarında yavaşlamağa səbəb ola bilir. Kişilərdə sərtləşmə problemi üçün istifadə edilən dərmanların təsirini artırması təzyiq aşağılığı, görmə pozuqluğu kimi şikayətləri ortaya çıxara bilir. Bundan əlavə doğum idarə həblərinin təsirini səbəbindən yan təsirlərini artıra bilir. Bəzi antidepresyon, psixiatriya, ürək ritm, xərçəng dərmanlarına da  təsir edir.

Kafein.
Qəhvə, çay, kolalı içkilər, enerji içkiləri bəzi soyuq dəymə dərmanlarıyla birlikdə alınsa əsəbilik, yuxusuzluq, ürək ritm pozuqluğu, təzyiq yüksəkliyi, qəbizlik, sidik artımı edə bilir.

Bəzi nəfəs açıcı bronxit dərmanlarının yan təsiri artıraraq təşviqat, ritm pozuqluğu yaradır. Ciprofloksasin adlı antibiotik, doğum idarə həbləri və kortizon da kafeinin parçalanmasını gecikdirərək qan səviyyəsinin artmasına səbəb olur.

Kalium ehtiva edən qidalar.
Bəzi təzyiq dərmanları və sidikqovucuların istifadəsində , kartof, banan, ərik, portağal suyu kimi kaliumla zəngin qidalar azalmazsa ölümcül ürək aritmiyası yaşana bilər.

Qeyd: Yerində və zamanında  istifadə edilsə də həyat qurtarıcı olan dərmanlar, səhv qidalarla alınsa, ölümə qədər apara bilər.

Tiyamin tərkibi olanlar.
Bu cür, köhnəldilmiş pendir, kolbasa, sosiska, əncir, paxla, kələm turşusu, soya sousu, toyuq və ya dana ciyəri, tiyamin zülalı zəngin qidalar bəzi antidepresantların yan təsirini çox artırır ritm pozuqluğu, təzyiq yüksəkliyi, baş ağrısı, qusma, tərləmə və atəşə hətta ölümə səbəb ola bilər.

Bol lifli qidalar.
Xüsusilə xolesterol salmaq üçün istehlak  edilən yulaf, kəpəkli çörək kimi bol lifli qidalar, şəkər dərmanı Metformin, guatr dərmanı Levotiroksin, pensilin, ürək dərmanı Digoxin kimi dərmanların sorulmasını pozaraq təsirlərini azaldır.

Tünd yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər.
Qan durulducu Warfare (koumadin) adlı dərmanın fəaliyyəti bu qidalardakı K vitamininin bloka edilməsinin təmin etmək  üçün bu qidaların gündəlik istehlakı həmişə bərabər miqdarda tutulmalıdır. Əks təqdirdə qan ya çox sulanır ya da laxtalanmağa meyl göstərir.

Süd və süd məhsulları, kalsium tərkibli.
Florokinolon və tetrasiklin qrupu antibiotiklər, Sefuroksim adlı antibiotik, bifosfonat qrupu sümük əriməsi dərmanları, metotreksat adlı rematizm dərmanı, kalsium ehtiva edən bu tip qidalar və dərmanlardan 2 saat əvvəl və ya 6 saat sonra alınmalısı lazımdır yoxsa udma pozulur.

Qansızlıq üçün istifadə  edilən dəmir ilə süd və süd məhsulları, bəkməz, küncüt, qoz-fındıq, fıstıq, qurudulmuş meyvələr, quru paxlalılar, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər eyni anda istifadə edilməməlidir. Dəmir udma pozulmaması üçün ən az 2 saat sonra istehlak edilməlidir.

Zülalla zəngin qidalar.
Propranolol adlı betabloker qrupu dərmanın nəfəs darlığı, təzyiq və nəbz salıcı təsirini artırır. Parkinson dərmanı Carbidopa / Levodopa və astma dərmanı Teofilinin təsirini azaldır.

C vitamini.
C vitamini dəmirin sorulmasını asanlaşdırır. C vitamini özü kalsiumdan zəngin süd və süd məhsulları kimi qidalarla birlikdə alınsa öz udma pozular, ac alınması məsləhətdir. Bəzi allergiya dərmanlarıyla birlikdə alınsa təsirlərini azalda bilər.