Cinsi əlaqə və kardiyovaskuler sistem
Orgazmla nəticələnən hər cinsi əlaqə, ürək damar sistemində olduqca əhəmiyyətli fizioloji dəyişikliklərə səbəb olur. Aparılan araşdırmalarda; sağlam insanların orgazmı əsnasında, ürək sürətində ortalama dəqiqədə 100 atımlıq bir artım olduğu, yəni ürək sürətinin 180 çox çıxa bildiyi və qan təzyiqində də sistolik 100 mmHgi, diastolik 50 mmHgi aşa bilən artımlar ola bildiyi yəni qan təzyiqinin orgazm əsnasında 230/130 mmHgə qədər yüksələ bildiyi bildirilmişdir. Tənəffüs sayı da 60 qədər çıxa bilməkdədir. Tamamilə sağlam olan kişi və qadınların orgazmı əsnasında elektrokardiyografik dəyişikliklər də olmaqdadır.

Orgazmın ürək damar sisteminə etdiyi fizioloji təsir edər sağlam insanlarda hər hansı bir mənfi təsirə səbəb olmazkən, hipertansiyon və ya tac ürək xəstəliyi kimi sağlamlıq problemləri olan və kafi fəaliyyətdə müalicəsi edilə bilməyən insanlarda son dərəcə təhlükəli ola bilməkdədir. Bir araşdırmaya görə bütün ani ölümlərin təxminən %0.6ı cinsi əlaqəylə əlaqəlidir. Bunlarında yarısından çoxunda bilinən bir ürək xəstəliyi əhvalatı olduğu bildirilməkdədir. Edilən araşdırmaların nəticələrinə görə cinsi əlaqə əsnasında və ya dərhal sonrasında xüsusilə ventriküler fibrilasyon və ya subaraknoid qanama kimi səbəblərə bağlı olaraq ani ölümlər görülə bilməkdədir. Bu hadisələr, gizli əlaqələrdə, xüsusilə gənc qadın və yaşlı kişilər arasındakı eşqbazlıqlarda nisbətən daha sıxdır. İşin maraqlı yanı qadınlarda cinsi əlaqəyə bağlı ani kardiyovasküler ölüm hadisəsinin bildirilməmiş olmasıdır.

İstər qadın olsun, istər kişi olsun, xəstələrin lazımlı sağlamlıq idarələri edildikdən sonra cinsi əlaqə əsnasında meydana gələ biləcək stresslərdən qorunma lazımdırsa, cinsi əlaqədən təxminən 2 saat əvvəl xəstənin istifadə etdiyi digər dərmanlarla mənfi istiqamətdə təsirləşməyəcəyi düşünülür və hər hansı bir kontrendikasyonu yoxsa tək doza labetolol tətbiqinin faydalı olduğu bildirilmişdir. Angina profilaksisi üçün betabloker alan xəstələrdə coitus yəni əlaqə əsnasında ürək sürəti və qan təzyiqi dəyişməsni idarə altına alınmış olduğu üçün əlavə olaraq labetolol kimi bir agentin verilməsinə ehtiyac yoxdur. Belə bir vəziyyətdə cinsi performans və zövq azalması kimi istənməyən vəziyyətlər, digər həddindən artıq dərman təsiri problemlərinə əlavə oluna bilər. Yenə stabil anginası olan xəstələrdə əlaqədən 10 dəqiqə əvvəl bir doza dil altı nitrat tətbiqinin faydalı ola biləcəyi də bildirilmişdir.


Burada unudulmaması lazım olan ən əhəmiyyətli mövzu Sildenafil (Viagra) kimi erektil disfonksiyon (yəni sərtləşmə problemi) dərmanı alan xəstələrin qətiliklə nitratları istifadə etməməsidir. Çünki nitrat istifadə edən bir xəstə Sildenafil götürdüyündə müalicəyə bəzən heç cavab verməyən və ölümə yol aça bilən hipotansiyon-şokla neticələnə bilər.

Ürək damar xəstəliklərində, xüsusilə də tac artar xəstəliyində ilk ifadə arasında haradadadırsa 50 % ə çatan nisbətlərdə erektil disfonksiyon (iqtidarsızlıq) olduğu göz önünə alınsa, bütün erektil disfonksiyonlu xəstələrin detallı bir ürək damar xəstəlikləri idarəsindən keçməsi faydalıdır. Bu yolla xəstələrin cinsi əlaqəni problemsiz olaraq tamamlayıb tamamlayamayacaqları aydın olacaq və müalicəsi mümkün olacaq.

Sildenafilin kimi bir dərmanı (başda nitratlar olmaq üzrə komplikasyonlara səbəb olacaq dərmanlarla bir yerdə istifadə etməmək qeydiylə) infarktüs keçirmiş xəstələrdə, müalicə altındaykən efor testində aktiv iskemilerinin olmadığının və kafi efor tutumlarının tapıldığının sənəddə edilməsini taxıban istifadə edilə biləcəyi bildirilmişdir.

Erektil disfonksiyonun kardiyovaskuler səbəbləri arasında ateroskleroz və tac ürək xəstəliyi xaricində, hipertansiyon da son dərəcə əhəmiyyətlidir.

Hipertansiyonda erektil toxunun gərəyi kimi qanlana bilməsi iki təməl mexanizmlə pozula bilər:
Funksional olaraq
Damar yatağında zamanla ibarət yaranan morfoloji dəyişikliklərə bağlı olaraq

Antihipertansif müalicənin yan təsiri olaraq da erektil disfonksiyon meydana gələ bilər. Bu səbəblə cinsi həyatla əlaqədar yan təsirləri olan antihipertansiflerin bilinməsi və xəstəyə uyğun olan dərmanlayarın müalicədə seçimi faydalı olacaq.