Bir ömür boyu birlikdə olmaq istədiyiniz adama əslində necə bir duyğu bəslədiyinizi bilirsinizmi? Yaşadığınız deli-dolu bir eşqmi yoxsa boşmu? 

'Artıq indiki vaxtda eşq elmi üzərinə kitablar yazır, simpoziumlar təşkil edir hala gəldik' deyən Psixoloq Orxan Öztürk, eşqin 7 tipini açıqladı.

Yaxınlıq

Tərəflər arasında qurulan qarşılıqlı romantik bağ olaraq ifadə edilir. Yaxınlıq xüsusiyyəti sayəsində əlaqədə istilik, səmimiyyət, romantik dəstək, ünsiyyət, anlayış, dinclik, birlikdə keçirilən zamandan kef alma vəziyyətləri inkişaf edir.

Ehtiras

Ehtiras eşqin psikofizyolojik ölçüsü olaraq təsvir edilir. Həyəcanlanma, sevgilinin yanında olunca nəfəsin kəsilməsi, ürək vurması, ümumi bir xəbərdar edilmişlik halı, enerji artımı, erotizm, fiziki cazibədarlıq, diqqətin sevgiliyə yönəlməsi və takıntılı şəkildə sevgilini düşünmə kimi xüsusiyyətlərlə özünü müəyyən edir.

Bağlılıq

Cütlər arasındakı qarşılıqlı asılılıq, hər şeyə baxmayaraq birlikdə olmağı istəyə, ortaq bir həyat hədəfi meydana gətirmə və davam etdirmə xüsusiyyəti olaraq açıqlanır.

Psixoloq Orxan Öztüryə görə, işdə bu üç təməl xüsusiyyətdən hər birinin tək başına və ya digər xüsusiyyətlərlə birlikdə olması vəziyyətlərində 7 fərqli eşq tipi meydana gəlir.

Öztürk, eşqin hallarının xüsusiyyətlərini isə belə yekunlaşdırır:

Yalnız bağlılıq (Boş eşq)

Ehtiras və yaxınlığın olmadığı, yalnız həyat birlikdəliyinin olduğu birliklərdir. Bu vəziyyət xüsusilə görücü üsulu ilə evlənmə və göbək kəsdi kimi məşhur novu cəmiyyətlərdə (və təbii ki ölkəmizdə) sıxlıqla görülür. Bu tip 'boş eşqlər irəliləyən dövrlərdə digər xüsusiyyətlərin təsirlənməsiylə şəkil dəyişdirə bilir; eyni şəkildə dolu eşqlər də zamanla ehtiras və yaxınlıq ölçüsünü itirib 'boş eşqə çevrilə bilir.

Yalnız ehtiras (Deli-dolu eşq)

Ümumiyyətlə çox aşiqin ilk planda və ən həyəcanlı hiss etdiyi,cicim aylarının dəli dolu yaşandığı, dəstəyini erotizm və cinsilikdən alan eşq. Yaxınlıq xüsusiyyəti də inkişaf etdiyində bu dəli dolu eşqlər romantik eşqlərə təkamülləşir; əks təqdirdə yaxınlığın və bağlılığın olmadığı vəziyyətlərdə ümumiyyətlə qısa çəkir. Bu kəslər bir neçə gün və ya həftə evli qalıb dərhal boşanma iddiası aça bilir ya da 40lı yaşlarında beşinci yoldaşından da ayrıla bilirlər.

Yalnız yaxınlıq (Yoldaş tərəfindən eşq)

Yaxınlıq və xoşlanma xaricində ehtiras ehtiva etməyən, uzun davamlı olmayan eşqlər. Bu tip eşqdə tərəflər ümumiyyətlə partnerlerine bağlı cinsi çəkiliş hiss etməzlər. Yoldaş tərəfindən eşqlərdə qısa davamlı yaxşı razılaşma, "qardaş kimi sevmə", keçici həvəs, bitdiyində dərhal unutma amma xatırlandığında hörmət etmə kimi hallara sıxlıqla rast gəlinir.

Yaxınlıq və ehtiras (Gerçək eşq)

Həm fiziki çəkilişin həm də ruhani çəkilişin sıx hiss edildiyi eşqlər. Romantik eşqlərdə duyğu sıxlığı və sevilən adamın arzulanması əlaqənin dolu dolu hiss edilməsinə səbəb olur. Keçmişdəki unudulmayan eşq təcrübələri ümumiyyətlə bu tip eşqlərdən qaynaqlanır. Ancaq nə fiziki cazibədarlıq nə də yaxınlıq hissi, əlaqənin qalıcı olması baxımından tək başına kafi olmur.

"Yaxınlıq'' və ''bağlılıq'' (Dostanə eşq)

Cütlərin bir-birinə sıx yaxınlıq hiss etdiyi, hörmət və sevgi çərçivəsi içində hər cür romantik və fikri paylaşmanın maneə törədilmədən yaşandığı, ancaq fiziki çəkilişin olmadığı eşqlər. Uzun illər evli qalıb heç münaqişə etməyən, çöldən baxıldığında resmiyet görünüşünün təyin edici olduğu, balanslı və tutarlı birlikdəliklər sıxlıqla bu tip birlikdəliklərdə görülür.

Zamanla arzu və fiziki çəkilişin azaldığını hiss edən cütlər də dostluğun paylaşıldığı eşq kainatına keçiş edə bilir. Bu tip vəziyyətlərdə sədaqətsizliklərə də sıxlıqla rast gəlinir. "Yoldaşımı çox sevirəm amma artıq bir şey hiss etmirəm" və ya "30 il birlikdən sonra artıq çəkiliş hiss edə bilmirəm" tərzi ifadələrin tapıldığı bu eşqlər bəzən həddindən artıq qısqanclıqlara da hamilədir.

"Bağlılıq'' və ''ehtiras'' (arzu dolu eşq)

Birliyi və evliliyi uzun müddət davam etdirmənin altındakı təməl impulsun 'arzu' olduğu eşqlər. Yaxınlıq faktorunun olmaması bu tip əlaqələrdə ixtilafların və mübahisə/müzakirələrin diqqətə çarpan olmasına gətirib çıxarır, çünki tərəflər ümumiyyətlə anlayışsız, eqoist, quruluşçu ünsiyyət bacarıqlarından məhrum və səbirsiz olurlar.

"Ehtiras'', ''yaxınlıq'' və ''bağlılıq'' (əskiksiz eşq)

Hər üç ölçünün də tamam olduğu, ideal eşqlər. "Mükəmməl cüt, ruh əkizi, həyatımın eşqi" və bənzəri təyin etmələrin edilə bilməsi üçün ehtiras, yaxınlıq və bağlılıq ölçülərinin əskiksiz şəkildə birlikdə olması zəruri sayılır. Əskiksiz eşq, aşiqlərə müdhiş bir əlaqə təcrübəsi təqdim edir. Əskiksiz eşqi əldə etmənin çətin, ancaq davam etdirməyin daha da çətin olduğu bilinir. Əlaqəni canlı tutmaq üçün səy sərf etmək, fədakarlıqlı olmaq, təsirli və empatik ünsiyyət təmin etmək, sürprizlərə açıq olmaq, cinsi baxımdan aktiv olmaq, hörmət və anlayışı hər şeydən üstün tutmaq lazımdır.

Tərcümə və Redaktə etdi:PURE LOVE