Süni mayalanma mualicəsi cütlüklər üçün maddi və mənəvi baxımdan olduqca çətin bir müddətdir. Bu səbəblə mualicənin uğuruna təsir edəcək problemlərin qiymətləndirilməsi və yox edilməsi mualicənin uğurunda böyük əhəmiyyət qazanar. Qısacası xəstələrin süni mayalanma mualicəsinə hazırlanması yəni cütlüklərə uyğun mualicə şəklinin təyin olunması uğur nisbətini artıracaq ən əhəmiyyətli faktorlardan biridir. Mualicədən əvvəl lazım olan tüm tedqiqlərin və qiymətləndirilmələrin aparılması ilə cütlüklərin problemlərinə uyğun bəlli bir uğur nisbəti ortaya çıxacaqdır.

Süni mayalanma mualicəsi indiki vaxtda normal üsullardan körpə sahibi ola bilməyən cütlüklər üçün ilk seçim olaraq qəbul edilməyə başlandığı üçün histeroskopiya və laparoskopiya tətbiqinin lazımiliyi azalır. Lakin bu vəziyyət mərkəzdən mərkəzə və hadisədən hadisəyə görə dəyişər. Bəzi mərkəzlərdə rəhm boşluğunda hamiləliyə maneə olacaq bir problemin olub olmadığını təsbit etmək üçün histeroskopiya texnikası ilə süni mayalanma mualicəsinə başlamadan əvvəl detallı araşdırılması aparılar. Bəzi mərkəzlərdə də pelvik bölgənin vəziyyəti diaqnostik laparoskopiya ilə araşdırılar. Ancaq bəzi xəstələr bu əməliyyatların aparılması yerinə birbaşa süni mayalanma mualicəsinə başlamayı seçirlər. Lakin hər cütlüyün problemləri fərqlilik göstərə bilərkən, histeroskopiya/laparoskopiya aparılıb aparılmayacağı mövzusunda xəstələrin qiymətləndirilməsi nəticəsində qərar verilməsi lazımdır.

Süni mayalanma mualicəsindən əvvəl diaqnostik histeroskopiya

Rəhm kavitesinin (boşluğu) araşdırılması üçün lazım olan ən əhəmiyyətli tətbiq qətiliklə diaqnostik histeroskopiyadır. İşləm ümumiyyətlə müayinə şərtləriylə reallaşdırılır. Bu üsul ilə rəhm içi boşluğunun həcmi və forması mövzusunda net bir məlumat alına bilər. Ayrıca endometrium təbəqəsinin qalınlığı və quruluşu haqqında detallı məlumat alınmasını təmin edir. Histeroskopiyanın alternativ həll üsulu olaraq HSG və 3D edilən ultrasəsdir. Lakin histeroskopiya ilə HSG (rəhm filmi) qarşılaşdırılmasında, histeroskopiyanın daha üstün olduğunu göstərən çalışmalar yer alır. Süni mayalanma müalicəsindən əvvəl hansı üsulun seçim edilməsinin lazım olduğu mövzusunda müraciət edilən suallar aşağıdaki kimidir:

Süni mayalanmadan əvvəl hər zaman rəhm boşluğunun araşdırılması lazımdırmı?

Əgər təkrarlanan bir tətbiq isə hansı vəziyyətlərdə edilməsi faydalı olacaq?
Rəhm içində yer alan anomalilərin histeroskopiya ilə müalicə edilməsindən sonra süni mayalanma müalicəsinin uğur nisbətibi artırarmı?

Rəhm içində anadangəlmə ya da sonradan meydana gələn patolojilər, süni mayalanma müalicə üsullarının uğurunu böyük nisbətdə azaldar. Aparılan araşdırmalara görə endometrium və rəhm içi boşluğu anomalilərin görülmə sıxlığı, təkrarlayan uğursuz sınamalarda 38 faizə qədər çıxar.

Süni mayalanmadan əvvəl müalicə məqsədli histeroskopiya

Rəhm içi anomalilərin müalicəsindən sonra hamiləlik nisbətinin artdığı mövzusunda çox sayda araşdırma yer alır. Bu tapıntılar təkrarlanan olaraq histeroskopiyanın aparılmasının lazım olduğunu desə də, əslində bu vəziyyət hər zaman üçün etibarlı deyildir. Çox mərkəz rəhm içi anomalilərin görülmə sıxlığının fərdin öz risk faktoruna bağlı olaraq, implantasiya uğuruna təsir edə biləcək qədər əhəmiyyətli olmadığını müdafiə edir. Bunun xaricində rəhm içi anomalilərin sözün mövzusu olduğu vəziyyətlərdə HSG ya da ultrasəsin kafi olacağı fikirləşilir. Lakin bu mövzuda aparılan dəqiqləşmiş bir araşdırma olmadığı üçün, bu kimi vəziyyətlərdə tövsiyə edilən üsul da yoxdur. Bu səbəblə də fərdə özəl yaxınlaşmalar lazımdır.

Süni mayalanmadan əvvəl histeroskopiya endikasyaları nələrdir?

İnfertilite hadisələrində ediləcək bütün tədqiqlər arasında rəhm içi boşluğunun da təkrarlanaraq araşdırılması lazımdır. Bu mövzuda təyin edici rol oynayan fərdin nizamlı aybaşı dövrü, anormal qanama şikayətinin olmaması və müayinə əsnasında rəhmdə hərhansı bir patolojik vəziyyət təsbit edilməməsi ilə hansı araşdırma üsulundan (HSG, ultrasəs, histeroskopiya) istifadə ediləcəyinə qərar verilməsi lazımdır.

Ana namizədinin 35 yaşdan çox olması, anormal vaginal qanamaların olması və müayinə əsnasında şübhəli tapıntılara rast gəlinməsi ilə rəhm içi anomalilərin araşdırılması və müalicə üçün standart olaraq histeroskopiyanın tətbiqi seçim edilir.

Tekrarlayan uğursuz süni mayalanma sınamalarından sonra mütləq histeroskopiyanın aparılması lazımdır.

Süni mayalanmadan əvvəl müalicə məqsədli aparılan histeroskopiya endikasyaları, infertilite (sonsuzluq) tetkikləri sonrası endikasiyalarından fərqli bir nəticə çıxarıla bilməz. Bu səbəblə rəhm içində yer alan poliplərin çıxarılması lazımdır. Ayrıca rəhm içi boşluğunda çıxıntı meydana gətirən 4 sm-nın altındakı submuköz miyomlarının da çıxarılması seçim edilir. Hamiləliyə maneə olacaq rəhm içi pərdənin təhlil edilməsi, əgər lazımdırsa rəhm içi boşluğunun yenidən konfiqurasiyası lazımdır. Bu məqsədlə mukozal şirəsi yəni yapışıqlıq müalicəsi aparılır.

Süni mayalanmadan əvvəl diaqnostik laparaskopiya

Laparoskopiya genəl anesteziya ilə aparılan və xəstəxanada yatılması lazım olan bir tətbiqdir. Xəstələrin 2-3 faizində meydana gələn ağırlaşmalar səbəbi ilə az da olsa həyati riski olan nəticələr meydana gələ bilər. Bu səbəblə infertilite tədqiqlərində əvvəlcə müraciət edilən bir əməliyyat deyildir. Ümumiyyətlə pelvik infeksiyalarda, tüblərdən qaynaqlanan infertilite hadisələrində və aparılan digər tədqiqlərdə anormal tapıntıların təsbit edilməsi halında laparoskopiyadan istifadə edilə bilər.

Süni mayalanma müalicəsindən əvvəl müalicə məqsədli laparoskopiya

Süni mayalanma müalicəsindən əvvəl uğur nisbətini artırmaq üçün aparılan müalicə məqsədli laparoskopiya əməliyyatının bəzi endikasyaları vardır. Məsələn; tüblərdə mayənin olması yəni yığılması halında bəzi faktorlara bağlı olaraq salpingektomi edilə bilər. Şokolad kisti endikasyaları biraz daha qarışıqdır. Cərrahi müdaxilədən sonra süni mayalanma nəticələrinin düzəldilməsi, lezyonların formasına və xəstəliyin şiddətinə bağlı olaraq ortaya çıxar. Miyom müalicəsində isə aparılan bir çox araşdırmaya görə, miyomektomi sonrasında uğur nisbətlərinə təsir etmədiyi görülmüşdür. Bu səbəblə süni mayalanma müalicəsindən ayrı olaraq miyomektomi qərarının verilməsi lazımdır. Bu kimi vəziyyətlərin diaqnozunun qoyulması baxımından süni mayalanma müalicəsindən əvvəl təkrarlanan laparoskopiyanın aparılması lazım deyildir. Diaqnoz mərhələsi ümumiyyətlə anormal ultrasəs və HSG nəticələrinə görə müəyyən edilir.

Süni mayalanmadan əvvəl laparoskopiya endikasyaları nələrdir?

Anormal və şübhəli klinikal əlamətləri olmayan, pelvik sistemi normal və açıqlana bilməyən infertilite hadisələrində laparoskopiya əməliyyatı edilər.

Xəstənin risk faktorları, tibbi keçmişi, pelvik müayinəsi ya da anormal görünüşlərin əldə edilməsi ilə pelvik infeksiya şübhəsində laparoskopiya tətbiq edilə bilər.

Şiddətli şokolad kisti və pelvik bölgə patologiyalarının olması halında laparoskopiya lazımdır. Bu fikir təkrarlayan süni mayalanma uğursuzluklarında daha da artar.

Süni mayalanmadan əvvəl laparoskopiya endikasyaları nələrdir?

Anormal və şübhəli klinikal əlamətləri olmayan, pelvik sistemi normal və açıqlana bilməyən infertilite hadisələrində laparoskopiya əməliyyatı edilər.
Xəstənin risk faktorları, tibbi keçmişi, pelvik müayinəsi ya da anormal görünüşlərin əldə edilməsi ilə pelvik infeksiya şübhəsində laparoskopiya tətbiq edilə bilər.
Şiddətli şokolad kisti və pelvik bölgə patologiyalarının olması halında laparoskopiya lazımdır. Bu fikir təkrarlayan süni mayalanma uğursuzluklarında daha da artar.