Sağlam
qidalanmaq dəyincə ağılımıza ac qalmaq gəlir. Salat üzərinə quru toyuq
sinəsi qoyub doymağa və ya brokkolidən ləzzət almağa çalışır, bir
sonrakı payı düşünməmək üçün özünü məcbur edirsən. İşin pis tərəfi
bunları bacarsanda tez-tez acırsan, canın şəkərli xəmirli qidalar
istəyirsən. Yeməsən, gərginliyin artır, dözümün azalır, enerji səviyyən
düşür. Yesən, də günahkarlıq duyursan, müvəffəqiyyətsiz olduğunu və
xərclədiyin bütün səylərin boşa getdiyini düşünürsən. Motivasiyan hər
iki vəziyyətdə də yerlərə düşür.
Yuxarıda
bəhs etdiyimiz vəziyyətlərlə əlaqədar o qədər çox səhv bilinən var ki,
az qala hər cümlə üçün ayrı bir yazı mövzusu olur. Bu yazını, tox
hissetmənə köməkçi olan qidalara ayırdıq. İlk əvvəl tox hiss etmənin
necə təmin edildiyini qısaca izah edək, sonra da tək-tək bu qidaları
sıralayaq.
Ümumi olaraq insan bədəni iki şəkildə toxluq hissinə çatır:
1. Vücudun ehtiyac duyduğu makro və mikro qidaları keyfiyyətli mənbələrdən alaraq.
2. Mədə həcmini dolduraraq.
Bir
çox adamın doyma şəkli ikinci variantdır. Halbuki bədən lazımlı
qidaları aldığında təmin olar və daha çox həcmini doldurmaq üçün israr
etməz. Məsələn, səhər yediyin və mədəni doldurduğun simit, börək və ya
yarım çörək üzərinə sürdüyün bal qaymağı yeyərkən 1-2 saat sonra özünü
ac hiss edə bilərsən, çünki bədənin kafi qidalanmanı ala bilməmişdir.
Tox qalmağına köməkçi olacaq sağlam qida qruplarından ilk dördü.
Ət
, süd , balıq , toyuq , yumurta ,qatıq: Bunların birlikdə qrup
olmasının səbəbi zülal miqdarı yüksək qidaları təmsil etmələridir.
Zülalların həzmi saatlar alır, qan şəkərinin balansına kömək edir və
doyma hiss etdirən hormonların ifrazını artırır. Bu sayədə uzun müddət
boyunca özünü tox hiss etməyə köməkçi olur.
Paxlalılar: Paxlalılar,
çox bilinməsə də, həm yüksək nisbətdə zülal, həm də həll lif ehtiva
edərlər. Sıx lif məzmunu sayəsində həzmi yavaşladar, insulin
səviyyəsində aşağı-yuxarı meydana gətirməz. Ləzzəti də yanında gələn
bonusdur.
Yulaf əzməsi: Banan,
darçın və süd qatılmış (tapa bilsək içinə kətan toxumu) yulaf əzməsi
ilə iki qaynadılmış yumurta (dilimlədikdən sonra üzərinə bir az duz,
qara bibər, zeytun yağı, pul bibər və kəklik əlavə et) ilə başlamaq
bəlkə də ən yaxşı səhər yeməyidir.
Bu
səhər yeməyi, sağlam zülal, karbohidrat və yağ ehtiyatlarının bu qədər
tamamlayıcı bir şəkildə bir araya gəlib Voltranı yaratdığı nadir
anlardandır (80-ci illərdə uşaq olanlar demək istədiyimizi anlarlar ).
Həm səni günə enerjili başladar həm uzun müddət tox tutar həm də gün
ərzində lazım olan enerjini mərhələli olaraq təmin edər.
Yulaf əzməsi bişirilmədən yeyilməz!
Necə
ki, makaronu bişirmədən yeməzsiniz, yulaf əzməsi də bişməmiş halı ilə
yeyildiyində yonca yemə hissi yaradan bir qidadır. Məqsəd bir şəkildə
uda bilmək deyil, bişirib ləzzətli bir şəkildə yeməkdir.
Necə hazırlayacağını bilmirsinizsə, sizə 10 dəqiqədən az müddətdə hazırlayabiləcəyiniz bir resept verək:
2
ovuc qədər yulaf əzməsini tavada su ilə qaynadıb bişir və bir kasaya
tök. Əvvəldən dilimlədiyin 1 ədəd bananı və təxminən 1 stəkan südü də
əlavə edib bu qarışığı əzərək sıyıq halına gətir. İstəyirsinizsə,
üzərinə darçın da əlavə edib səhər yeməyinizi dadlı edə bilərsiniz.
Hər
cür tərəvəz (kartof kimi nişasta miqdarı çox yüksək olanlar istisna
olmaqla): Dünyadakı ən yaxşı pəhriz nədir sualına cavab verilərkən,
bəlkə də bütün pəhrizlərdə iştirak edən tək qida qrupu tərəvəzlərdi.
Dukan pəhrizi, paleo, vegetarian, vegan, ketojenik, Aralıq dənizi
qidalanması.
Hansına
baxsan bax, tərəvəzlərin iştirak etdiyini görürsən. Çünki tərəvəzlər
əhəmiyyətli dərəcədə qida dəyəri daxildir və lifli strukturları ilə uzun
vaxt tox qalmağına köməkçi olur.
Tərəvəz
istehlakında sərhəd yoxdur, rəng rəng tərəvəzlərin fərqli fərqli
faydaları var. Burada təbii ki qızardaraq yeməkdən bəhs etmirik, yoxsa
badımcan kızartmasını biz də çox sevərik.
Əlavə
məlumat: Tox hissetməni yalnız kalori məzmunu yüksək qidalar verməz.
Bəhs etdiyimiz kimi mədənin dolması da toxluq hissini artırır. Hər
yeməkdən əvvəl iki stəkan su iç, fərqini gör. Yanlış bilinənlərdən biri
də yemək əsnasında su içmənin zərərli olduğu inanışıdır. Tam tərsinə su
həzm prosesinə kömək edir və doyma hissini də artırır.
Unutma
ki, sağlam qidalanmaq, ac qalmaq, ya da dadsız-duzsuz yeməkləri zorla
udmağa çalışmaq lazım deyil. Həm sağlam, həm də çox ləzzətli qidalanmaq
ən əhəmiyyətli məqsədimizdir.
İlk
addım olaraq marketə gedəndə yuxarıdakı qidaları alın və əgər nizamlı
olaraq yemirsinizsə, qidalanmanın mərkəzində bunlara yer verməyə
başlayın.