Şəkər xəstəsisinizsə böyük ehtimalla hansı yeməklərin qan şəkərini yüksəltdiyini, nə vaxt karbonhidrat, zülal və lif istehlak etməniz lazım olduğunu bilirsiniz.

Şəkər xəstəliyini idarə altında tuta bilmək üçün uyğun bəslənmə proqramına bağlı qalmaq 1. dərəcədə əhəmiyyət daşıyar. Şəkər xəstəsi deyilsinizsə, ancaq qan şəkərinin yüksək olması səbəbiylə; davamlı susuzluq, həddindən artıq iştah, görmə problemləri, sıx sidiyə çıxma kimi problemlər yaşayırsınızsa, şəkəri salmaq üçün bəzi qidalardan faydalana bilərsiniz.

Mütəxəssislər, şəkər səviyyəsindəki dalğalanmalara mane olmaq üçün, aşağı glisemik indeks səviyyəsinə sahib, karbonhidrat ehtiva edən qidaların istehlak edilməsini təklif edir.

Qidaların "glisemik indeks - GI" səviyyəsi, qan şəkərinə birbaşa olaraq təsir edən bir dəyərdir. Ayrıca bəzi ədviyyatlar, sağlam yağlar və bitkilər yeməklərə ləzzət qatmaq və şəkəri salmaq üçün istifadə edilə bilər.

Şəkəri Salan Qidalar
Qan şəkəri səviyyəsini sabit tutmaq və ya yavaş yüksəlməsini təmin etmək üçün təklif edilən qidalar, eyni zamanda zəifləməyə də köməkçi olaraq çox kiloların səbəb olduğu ürək xəstəlikləri və yüksək təzyiq riskini azaldar.

Aşağıdakı sadalanan "şəkəri salan yeməklər" tam siyahı deyil və bu siyahıdakı qidalar adamın sağlamlıq vəziyyətinə görə dəyişə bilər. Qan şəkərinə nəzarət etmək üçün sizə ən uyğun bəslənmə proqramını bir mütəxəssisdən ala bilərsiniz.

Kətan Toxumu: Yüksək miqdarda qida lifi və sağlam yağ turşusu ehtiva edən kətan toxumu şəkəri salmaq üçün istifadə edilə bilər. Kətan toxumu eyni zamanda, sağlam yağ turşuları olan və bədənin istehsal etmədiyi pmhe-3 və omeqa-6 yağ turşuları ilə ümumi sağlamlığınıza iştirak edər.

Badam: Sağlam yağ və zülal baxımından zəngin olan badam maddələr mübadiləsini gücləndirərək, insulin müqavimətinə nəzarət edilməsinə köməkçi olar. Bu xüsusiyyəti səbəbiylə şəkər xəstəliyi riskini azaltmaq üçün gündə 10-15 ədəd badam istehlak edilməsi təklif edilməkdədir.

Darçın: Pis xolesterol olaraq bilinən "aşağı sıxlıqlı xolesterol"u salmaq üçün təsirli bir ədviyyat olan darçın eyni zamanda insulin təsirini təqlid edərək qan şəkərinin təşkil edilməsinə köməkçi olar.
Nizamlı olaraq gündə yarım çay qaşığı darçın istehlak etmək qan şəkəri səviyyəsini təxminən %20 nisbətində salar.
Qan durulaşdıran dərman istifadə edirsinizsə darçın istifadə etməyə başlamadan əvvəl həkimlə məsləhətləşin.

Şirin Kartof: Aşağı glisemik indeks dəyərinə sahib şirin kartof qan şəkərini sabit tutan qidalar arasında iştirak etməkdədir. Şirin kartof yeyildiyində qan şəkərini yavaş yavaş yüksəldər və uzun bir müddət eyni səviyyədə qalmasını təmin edərək aclıq hissi yaşanmasına mane olar.

Limon və Alma Sirkəsi: Turş limon və alma sirkəsi yüksək karbonhidratlı yeməklərlə birlikdə istehlak edildiyində glisemik indekslərinin düşməsinə köməkçi olar.
Əgər glisemik indeksi yüksək qidalardan ibarət olan bir yemək yeyəcəksinizsə eyni payda limon və sirkə istehlak etmək, yemək sonrası qan şəkərinin həddindən artıq yüksəlməsini mane olacaq.

Glisemik İndeksi Aşağı Bəzi Qidalar
Glisemik indeks, qidaların istehlak edildikdən sonra, qan şəkərini nə qədər tez yüksəltdiyini göstərən bir "dəyər" siyahısıdır.

Aşağı GI dəyərinə sahib qidalar qan şəkərini daha yavaş yüksəldər, sağlam olaraq qəbul edilir və kilo verməyə köməkçi olar. Yüksək GI dəyərinə sahib qidalar sağlamlığa zərərli olmaya bilər, ancaq qan şəkərini birdən birə yüksəldərək xüsusilə şəkər həssaslığı olan kəslərdə bəzi problemlərə yol aça bilər.

Məsələn; C vitamini baxımından zəngin olan portağal suyunun bədənə bir çox faydası olmasına baxmayaraq, şəkəri 1 kasa yulafdan çox daha qısa müddətdə yüksəldə bilər. Bu, karbonhidratın növü və qida lifi ilə əlaqədardır.

Az yağlı qatıq
Soya südü
Az yağlı süd
Müsli
Kəpək
Çovdar
Buğda
Göy noxud
Kök
Badımcan
Brokoli
Gül kələm
Kələm
Göbələk
Pomidor
Bibər
Kahı
Yaşıl paxla
Soğan
Albalı
Ərik
Şaftalı
Alma
Armud
Quru ərik


Glisemik İndeksi Yüksək Bəzi Qidalar
Bu siyahıda olan qidalar, yeyildikdən sonra qan şəkərinin tez yüksəlməsinə səbəb olduğu üçün şəkər problemi yaşayanlara təklif edilməməkdədir.

Düyü
Ağ çörək
Baget
Balqabaq
Qarpız
Qovun
Kartof qızartması
Ağ düyü
Dondurma

Diqqət yetirilməsi Lazım olanlar
Qan şəkərini tez yüksəldən qidalarla bəslənmək, bir müddət sonra bədəninizin insulinə qarşı müqavimət qazanmasına və dolayısilə 2ci tip diyabete səbəb ola bilər.

2ci tip diyabet, köhnə adıyla "yetkin diyabeti" indiki vaxtda uşaqlarda da görülməkdədir. Ayrıca qida dəyəri aşağı, sadə karbonhidratlar glikoz yığılmasına gətirib çıxarar və bunun nəticəsi olaraq öyrənmə qabiliyyəti azala bilər və yaddaş mənfi istiqamətdə təsirlənə bilər.

Qan şəkəriniz tez yüksəlirsə və balanssız bəsləndiyinizi düşünürsünüzsə bir mütəxəssislə məsləhətləşərək sizə uyğun bir diyet proqramı mövzusunda kömək ala bilərsiniz.