Qaraciyərin bədxassəli şişləri I-li – qaraciyər hüceyrələrindən inkişaf edən , və II-li – metastastatik ola bilər.Metastatik şişlər birincili şişlərdən 20 dəfədən də çox qeydə alınır.Qaraciyər ən çox metastaza məruz qalan orqanlardan biridir.Bu onun funksiyaları və qan dövranındakı rolu ilə bağlıdır.Şişlərin 1/3 dən çoxu qaraciyəri hemotogen yolla zədələyir.

Qaraciyərin I-li şişi nisbətən az rast gəlinir.Şişlərin 0,2- 3 %-ni təşkil edir.Xəstələr arasında kişilər üstünlük təşkil edir.Kişilərdə 90 % halda, qadınlarda 40 % halda I-li şişlər bədxassəlidir.Qaraciyərin bədxassəli şişinə xroniki virus hepatiti gətirib çıxarır.( 80% ) Virus daşıyıcılarda şiş əmələ gəlmə riski 200 dəfə böyükdür.Qaraciyər sirrozu hepatomalı xəstələrin 60-90 % də aşkar olunur.Şişin inkişafında hemoxromotoz ( dəmirin həddən artıq çoxluğu) , qaraciyərin xroniki xəstəlikləri , hepatiti, öd daşı,parazitar xəstəliklər , sifilis, alkoqolizm əsas rola malikdir.

Qaraciyərin sənaye məhsulları ( arsen) üzvi xlor tərkibli pestisidlər ,üzvi birləşmələr, qida maddələrində olan aflatoksinlər kanserogen təsir edir.I-li şişlər arasında hepatoselulyar karsinomalar , hepaatoblastomalar, xolangiosarkomalar,( qaraciyərin şişləri 5-30 %), angiosarkomalr aiddir.

Klinikası : Başlanğıc mərhələdə ümumi yorğunluq, dispeptik poziulmalar , sağ qabırğa altında ağırlıq ,küt ağrılar , qızdırma təyin olunur.Halsızlıq,arıqlama, (85 %) , anazlığı, -anemiya əmələ gəlir.Bir neçə gün sonra qaraciyərin böyüməsi ( 88 % halda ) ön plana çıxır.Ağrılı şişəbənzər törəmə təyin olunur.( 50 % halda ) Tədricən sarılıq, qaraciyər çatışmazlığı əlamətləri ( 60 % halda) inkişaf edir.10-15 % xəstələrdə qarındaxili qanaxma və şok görülür.Endokrinoloji pozulmalar ( Kuşung sindromu ) əmələ gəlir.

Diaqnoz : Onkomarkerlər CA 19-9 , AFP , USM, KT, MRT, histoloji müaiyinə

Müalicə : Operativ müdaxilə və kimyaterapiya.