Yadda saxlamaq lazımdır ki, ağrının olması heç də hər zaman pis əlamət hesab edilməli deyil.
Ağrı – bizim orqanizmin qoruyucu reaksiyası olub, bədəndə nəyinsə
qaydada olmadığını və ona yardım göstərilməsi lazım gəldiyini göstərən
əlamətdir.
Buna görə də ağrı hissiyyatlarını diqqətsiz qoymaq və "hər şey öz-özünə
keçər” deyə düşünmək olmaz! Əgər siz bədənin hər hansı bir hissəsində
tez-tez ağrı hiss edirsinizsə mütləq həkimə müraciət edin!
Qarın nahiyyəsində olan ağrılar, ağrıların ən çox təsadüf etdiyi
təzahürlərdən biri olduğu üçün biz əksər hallarda ona kifayət qədər
diqqət yetirmirik. Bu isə böyük səhv hesab edilir, çünki vaxtında
müracit edilmədiyi təqdirdə bu, insanın nəinki sağlamlığı, hətta həyatı
üçün də təhlükəli ola bilər. Qarında ağrılar olarkən həkim məsləhəti
olmadan ağrıkəsici dərmanların qəbul edilməsi qəti şəkildə
yolverilməzdir!
Qarın nahiyyəsində olan ağrılar müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər.
Sağlam insanlar da qarın nahiyyəsində ağrı hiss edə bilərlər – bu
normadan artıq yemək yedikdə baş verə bilər. Belə ağrılar adətən 15-20
dəqiqədən sonra keçir. Bu zaman spazmolitik dərman (həkimin məsləhəti
ilə) qəbul etmək və bir qədər uzanmaq lazımdır.
Əlbətdə ki, əksər hallarda qarında olan ağrıların səbəbi qarın boşluğu
orqanlarının (mədə, 12-barmaq bağırsaq, qara ciyər, öd kisəsi və öd
yolları, mədəaltı vəzi, dalaq, nazik və yöğun bağırsaqlar) xəstəlikləri,
həmçinin qida zəhərlənmələri, kəskin bağırsaq infeksiyaları olur.
Qida zəhərlənmələri və kəskin bağırsaq infeksiyaların əlamətləri -
qarında güclü kəsici ağrılar, hərarətin qalxması, güclü ishal, meteorizm
(qarında yel). Bu halda mütləq həkimə müraciət edin!
Hepatit (qara ciyərin iltihabı) xəstəliyi zamanı qarının sağ tərəfində
qabırğaların altında ağrılar hiss edilir, sarılıq meydana çıxır, sidiyin
rəngi tünd, nəcisin açıq olur. Bu əlamətlər meydana çıxan kimi tez bir
zamanda həkimə müraciət etmək lazımdır!
Qastrit, qastroduodenit, mədə xorası xəstəliyi zamanı ağrı qarının
yuxarı hissəsində hiss olunur və adətən ac qaldıqdan, kəskin və turş
qidə qəbul etdikdən və stresdən sonra meydana çıxır. Qastrit zamanı ağrı
tez-tez ürək bulanması, qusma, qıcqırma ilə müşayiət oluna bilər. Bu
kimi simptomlar meydana çıxarsa mütləq həkim-qastroenteroloqa müraciət
edin!
Sadaladığımız xəstəliklərdən başqa, şəkərli diabet, tireotoksikoz (qanda
qalxanvari vəzi hormonlarının yüksək olması), revmatizm, pnevmoniya,
ürək və aortanın xəstəlikləri, sinir sisteminin bəzi xəstəlikləri, bəzi
qan xəstəlikləri, onurğa sütunu və böyrək xəstəlikləri (böyrək iltihabı,
böyrək daşı) və s. hallarda da qarın nahiyyəsində ağrılar ola bilər.
Bəzi hallarda, çox təhlükəli xəstəlik hesab edilən miokardın infarktı
zamanı da, qarının yuxarı hissəsində ağrı hissi ola bilər. Bu halda
qarında olan ağrılar adətən ürək ağrıları ilə də müşayət olunur.
Qadın və kişilərdə qarının aşağı hissəsində olan ağrılar sistit
xəstəliyinin (sidik kisəsinin iltihabı) simptomu ola bilər. Ağrılar
sidik ifrazatı zamanı daha güclənirlər.
Qadınlarda qarının aşağı hissəsində olan ağrılar uşaqlıq, yumurtalıqlar,
uşaqlıq borularının iltihabi xəstəliklərində (endometrit, salpinqit,
ooforit) də ola bilər. Bundan başqa təcili şəkildə cərrahi əməliyyat
edilməsi tələb edilən (əks halda uşaqlıq borusunun dağılması, güclü
uşaqlıq qanaxması və s. fəsadlar baş verə bilər) uşaqlıqdankənar
hamiləlik zamanı da qarının aşağı hissəsində ağrı ola bilər!
Kişilərdə, qarının aşağı hissəsində olan ağrılar isə, onlarda prostat
vəzinin müxtəlif problemləri və s. səbəblərlə əlaqədar ola bilər.
Qarın nahiyyəsində güclü ağrının olması (həkimlər bunu "kəskin qarın”
adlandırır) – çox təhlükəli hal hesab edilir və bu zaman təcili şəkildə
cərrahi əməliyyat edilməsi də tələb oluna bilər! Buna görə də əgər
yaxınlarınızdan biri birdən-birə qarın nahiyyəsində "xəncər sancılması
kimi ağrı” olmasından şikayət edərsə, həmçinin zəiflik, üşütmə hiss
edərsə, uzanıb "embrion pozasını” (ayaqlarını qarnına sıxaraq burulmuş
vəziyyət) alarsa, dərhal "təcili yardım” çağırmaq lazımdır!
Belə ağrını mədə və 12-barmaq bağırsaq xorasının deşilməsi, appendisit,
periton qatının iltihabı – peritonit, bağırsaq keçməməzliyi, yırtığın
boğulması və s. digər hallar törədə bilər. Belə halların hər birində
vaxtında yardım göstərilmədiyi təqdirdə insan güclü şəkildə zərər çəkə
bilər.
"Kəskin qarın” sindromu zamanı, "təcili yardım” gələnə qədər xəstəyə
yeməyə və içməyə heç nə verməyin, ona hərəkət etməyə icazə verməyin,
onun qarnının üstünə sellofana bükülmüş buz və ya soyuducunun
buzxanasından çıxarılan məhsul qoyun. Heç bir halda buzu lüt bədənə
qoymayın!
Qarında kəskin ağrılar zamanı
- heç bir halda xəstəyə ağrıkəsici, işlətmə dərmanları verməyin!
- imalə etməyin!
- qarının üzərinə isti qrelka qoymayın!