2-3 saat fasilə ilə su üçün.
Böyrək daşı problemi yay aylarında artır!

Böyrək daşı problemi yay aylarında artır. Ən əhəmiyyətli səbəb isə isti havalarda bədənin ehtiyacı qədər su istehlak etməməkdir.
Həddindən artıq istilərdə bədəndəki su tərləmə yoluyla itirilir. Əgər kifayət qədər maye qəbul olunmazsa sidik miqdarı azalır və bol sidik ilə bədəndən asanca atılması mümkün olan maddələr bir-birinə əlavə olunaraq daş meydana gəlməsinə səbəb olur.

Az su istehlakı böyrək daşı meydana gəlməsiə səbəb olduğu kimi, daha əvvəl şikayət yaratmayan daşların ağrı, qanama, bulantı şikayətlərinin yaranmasına və böyrəkdə şişməyə yol aça bilər.Eksperti Dr. Tamer Karamürsel, həddindən artıq istilərdə böyrək daşı meydana gəlməsinin qarşısını almaq üçün əvvəlcə hər 2-3 saatdan bir 1 stəkan su içilməyin lazım olduğuna diqqət çəkir.

ƏLAMƏT VERMƏDƏN BÖYRƏYİ ZƏDƏLƏYİR
Ölkəmizdə qadınlarda yüzdə 5, kişilərdə isə yüzdə 10-15 nisbətində görülən böyrək daşları, xəstələrdə yaratdıqları mənfi təsirlər səbəbiylə maddi və mənəvi xeyli çox itkiyə yol aça bilir. Üstəlik ümumiyyətlə əlamət vermədiyi üçün də başqa bir səbəblə edilən radyolojik araşdırmalar zamanı da müəyyən olunur. Böyrək daşları ancaq böyüksə və böyrəkdən sidik axınında tıkanıklığa gətirib çıxarmışsa ağrıya səbəb ola bilir. Daş hərəkət edib çıxarar adı verilən böyrəklə mesane arasındakı kanala girsə sidik axışını tamamilə maneə törədərək kolik deyilən çox şiddətli ağrıya səbəb ola bilir. Ağrı bel bölgəsindən başlayaraq yana doğru yayılır və xəstələrdə bulantı, qusma, qarın şişliyi kimi əlavə şikayətlər meydana gətirə bilir. Daşın sidik yollarını zədələməsinə görə sidikdə qanama da görülə bilir.

HƏR 2-3 SAATDA 1 STƏKAN SU
Böyrək daşı ümumiyyətlə, daş meydana gəlməsində yeri olan maddələrin (kalsium) sidik içində artması, daş meydana gəlməsini maneə törədən maddələrin (sitrat) isə sidikdə azalması nəticəsni ortaya çıxarır. Buna gətirib çıxaran ən əhəmiyyətli səbəb isə kifayət qədər su içilməməsidir. Çox miqdarda tər ilə su itkisinin nəticəsi olaraq kifayət qədər sidik yaranmadığına görə böyrəklərdə daş inkişaf edir. Böyrək daşına maneə törətmənin qəti bir yolu yoxdur. Ancaq alacağımız bəzi tədbirlər böyrək daşı meydana gəlməsi riskini azaldır. Bunun üçün hər gün sidik miqdarının 1,5-2 litr olması kifayətdir.Gündə ortalama 2,5-3 litr su istehlak etsəniz ehtiyacınız olan mayeni ala bilərsiniz. Hər 2-3 saatda bir 1 su stəkanı su içməniz bu miqdarı təmin edəcək.

ÖZBAŞINA DÜŞMƏ EHTİMALI VARSA...
Özbaşına düşmə ehtimalı böyük olan, 4-5 millimetrdən kiçik, böyrəkdən sidik axınına maneə törətməyən, böyrəkdə şişmə yaratmamış daşlarda ən uyğun müalicə xəstənin maye alışı və hərəkətini artırmasıdır

DÜŞMƏYƏCƏK QƏDƏR BÖYÜKSƏ...
Əgər daş özbaşına düşməyəcək qədər böyükdürsə və böyrəkdə ziyana səbəb olma riski yüksəkdirsə bu üsullar tətbiq olunur:
• ESWL:Səs dalğaları istifadə edilərək daşın bədənin xaricindən qırılması və kiçik parçaların düşməsinin təmin edilməsi əməliyyatı.
• Endoskopik əməliyyat: Hal-hazırda daş xəstəliyi müalicəsində ən sıx istifadə edilən bu üsulda incə kameralı endoskoplar istifadə edilərək sidik kanalından girilir, daşa çatılır. Mümkünsə daş tək parça, mümkün deyilsə səs dalğaları və lazer enerjisi kimi müxtəlif üsullar istifadə edilərək sidik kanalı və ya böyrək içində qırılaraq parçalarla çölə alınır.
• Bağlı əməliyyat: Böyrəyin üzərindən dəridə kiçik bir kesik edilərək birbaşa böyrəyə kameralı sistemlər ilə girilir və daş böyrək içəridə qırıldıqdan sonra parçaları alınır.
• Açıq əməliyyat: Daha əvvəllər sıx istifadə edilməsinə baxmayaraq hal-hazırda çox nadir olaraq müraciət edilir.

KİMLƏR RİSK ALTINDA?
Böyrək daşları ümumiyyətlə 30-40 yaş erkelerde daha çox görülür. Böyrək daşı meydana gəlməsi baxımından təməl risk faktorları isə bunlardır:
• Gündəlik kifayət etməyəcək sidik miqdarı meydana gətirə bilməyəcək qeyri-kafi maye istehlak edənlər,
• Daha əvvəl özündə və ya ailəsində böyrək daşı xəstəliyi olanlar,
• Hayvan mənşəli qidaları çox sahələr və lif səviyyəsi aşağı qidalar ilə bəslənənlər,
• Gündəlik fəaliyyətləri kifayət qədər aktiv olmayan kəslər daha çox risk altındadırlar.