Ədəbiyyatımızda iz qoymuş, dolğun mənalı əsərlər yazmış məşhur yazıçılardan biri də Süleyman Sani Axundovdur. O, ədəbiyyatımızda hekayə janrında ən yaxşı əsərlər qələmə alan yazıçılardan sayılır. Ədibin 1912- 1914-cü illərdə yazdığı «Qorxulu nağıllar» silsiləsindən olan «Əşrəf, «Nurəddin», «Abbas və Zeynəb», «Əhməd və Məleykə» əsərləri indi də sevilə-sevilə oxunur. Bu əsərlərdə müəllif müsbət, eyni zamanda mənfi surətlər yaratmaqla həyatın pis və yaxşı üzünü, nəcibliyi və qəddarlığı açıb göstərmək istəmişdir. Yazıçının böyük sənətkarlıqla qələmə aldığı əsərləri uşaqlara xeyirxahlıq, düzlük, mərdlik kimi müsbət keyfiyyətlər aşılayır, onları doğru yola istiqamətləndirir. Bu əsərləri mütaliə edən kiçikyaşlı oxucularda qəddar, acgöz, qorxaq, xudbin insanlara dərin nifrət hissi baş qaldırır.

Görkəmli yazıçının «Qorxulu nağıllar» silsiləsinə daxil olan əsərlərindən biri də «Qaraca qız» hekayəsidir. Əsərin əsas qəhrəmanı Qaraca qızdır. Yaşının az olmasına baxmayaraq, Qaraca qız çox zirəkdir. Bu qız kiçik yaşlarından bərkə-boşa düşmüş, həyatın hər çətinliyinə dözmüşdür.

Valideynlərini itirən Qaraca qız bir qaraçı ailəsinin himayəsində qalır. Burada onun həyatı heç də xoş keçmir, döyülür, incidilir. O, əzab-əziyyətə qatlaşaraq pul qazanır.

Sonradan bir təsadüf Qaraca qızı varlı-hallı Hüseynqulu ağa ilə rastlaşdırır. Hüseynqulu ağa onu meşədən öz evinə gətirir. Düşünmək olardı ki, bundan sonra tale bu məsum qızın üzünə güləcək, o daha heç bir çətinliklə üzləşməyəcək. Lakin belə olmur. Kübar cəmiyyətin təmsilçiləri ilə sadə insanların həyat tərzi, mənəvi dünyası arasındakı fərq Qaraca qızın sonrakı həyatında öz əksini tapır, onun faciəsinə səbəb olur.

Qaraca qız Hüseynqulu ağanın evinə gəldiyi ilk gündəcə onun qızı Ağca ilə tanış olur. Onun həmyaşıdı, «xanım» deyə çağrılan Ağcanın həyatı bambaşqadır - uşaqlıqdan naz-nemət içində böyümüş, hər cür qayğı ilə əhatə olunmuşdur. Qızların həyat şəraiti kəskin fərqlənsə də, onlar bir-birinə mehribanlıq göstərir, bir yerdə olmağa çalışırlar. Lakin Ağcanın anası Pəricahan xanım Qaraca qıza həqarətlə baxır və qızının onunla dostluq etməsini ailəsinə rəva bilmir. Beləliklə, Qaraca qızı Ağcadan ayırırlar.

O vaxtdan Qaraca qız bağban Piri babanın yanında yaşayır. Piri baba kasıb olsa da, cəsarətlidir, heç kimdən qorxmur. O, Qaraca qızı səmimiyyətlə qəbul edir və ona mehribanlıq göstərir. Əsərdə təsvir olunan qara köpək də Piri baba ilə Qaraca qızın dostluğunu tamamlayır. Ağıllı heyvan Piri babadan sonra yalnız Qaraca qızın sözünə itaət edir.

Əsərdə Qaraca qız dostluğuna sadiq qalır. O, mehribanlıq göstərdiyi Ağcanı ölümdən qurtarmaq üçün həyatını qurban verməkdən belə çəkinmir. Dostu Ağcanın qanından zəhəri soraraq onu ölümdən qaytaran Qaraca qızın özü həyata gözlərini əbədilik yumur. Qaraca qızın həyatdan erkən getməsi Piri babaya çox ağır gəlir və o, bunu daxmasının səadət quşunun uçmasına bənzədir.

Qaraca qızın açıqürəkliliyi, dostluğuna sadiq qalması məndə ona qarşı dərin rəğbət oyatdı. istərdim ki, mənim də Qaraca qız kimi səmimi, sədaqətli, əsl dostlarım olsun.