Yetkin insanın  orqanizminın 1/13 – ı qandır və bu həcmın 10%-ının  

tirilməsi  həyat üçün təhlükəlidır.(böyüklərdə 600 ml,uşaqlarda 200-00 ml,körpələrdə 25-30 ml qan itirilməsi təhlükəlidir.)   2 cü olur : daxılı və  xarıcı qanaxma.

Daxılı qanaxmalar gözlə  görünmədıyındən cox təhlükəlidir. Yumşaq toxumalarda daxili qanaxmanın xarıcdən görülən əlamətləri əziklər və çürüklərdir. Xaricə açılan daxili orqanlarda ( mədə, böyrək,agcıyər) baş verən qanaxlamar isə  qanlı sıdık,qanlı nəcıs(qara mazut kımı),qan tüpürmək,qan qusma  kımı əlamətlərlə göstərir.

Əlamətlərı:

• Nəbz zəif (güclə hıss olunan ) və sürətli olur

• Dərı solgun və nəmli olur (yapışqan)

• Gözlər donuq , göz bəbəkləri genişlənmiş və işıq reaksiyasi zəifdir.

• Susuzluq və narahatlıq

• Mədə bulantısı, qusma

• Qan təzyiqinin düşməsi (nisbətən gec ortaya çıxır)

Daxili qanaxmada ən yaxşı yardım tez bır zamanda xəstəxanaya çatdırmaqdır

Xarıcı qanaxma qanın zədələnmış damar dıvarından  dərı səthınə axmasıdır.

Qanaxmalar  axdığı damara görə arterıal, venoz, kaplıyar qanaxma olmaqla da 3 qrupa bölünür.

• Arterial qanaxma – qan parlaq al-qırmızı rənglidir,ürək döyüntüsü ilə eyni zamanda fışqırır.

• Venoz qanaxma – tünd qırmızı rənglıdır , davamlı axır.

• Kapliyar qanaxma – davamlı,yavaş,sızıntı şəklində axır.

Qısa müddətdə cox qan itirmənı orqanızm kompensasıya edə blımədıyındən təhlükəlıdır,bu halda  ınsan şoka düşür. Az miqdarda , üzün müddət qan itirməni isə orqanızm kompensasıya edə bilir.

1.  Xarıcı qanaxmanı dayandırma metodları :

2. Barmaqla qan çıxan yerə basmaq-sadə və müvəqqəti üsuldur

3. Basıcı sarğı-təmız dəsmalla yara yerını sıxmaq. Qanayan yaraya əsla pambıq qoyulmaz.Yara üzərinə tənzif qoyulur, tənzifin üstündən pambıq, onu da üzərin yenə tənziflə sarınır.Əl altında tənzif olmadıqda yaralının köynəyi və digər təmiz geyimləri istifadə oluna bilər.

4. Damarın kökünü sümüyə sıxmaq-damarı yaxındakı sümüyə sıxmaqla müvəqqətı qan axının dayanadırmaq olur.

• Yuxu  arteriyasından   qanaxmada - qalxanabənzər  çıxıntıdan  yuxarı,  arteriya VI boyun   fəqərəsinin   köndələn  çıxıntısının  yuxu  qabarcığına  sıxılmalıdır.

• Körpücükaltı  arteriyadan  qanaxmada - arteriya  körpücük  sümüyünün  orta 1/3 nin  arxasında  I qabırğaya sıxılmalıdır.

• Qotuqaltı  arteriyadan  qanaxmada - qoltuqaltı  çuxurda  tük  örtüklərinin  önündə arteriya bazu  sümüyünün  başına sıxılmalıdır.

• 
  

• Bazu arteriyasından  qanaxmada  - ikibaşlı  əzələnin  iç  kənarında  arteriya  bazunun daxili səthinə  sıxılmalıdır.

• Bud arteriyasından  qanaxmada - arteriya - pupart  bağının  ortasında  qasıq  sümüyünün  üfüqi şaxəsinə  sıxılmalıdır.

• Dizaltı  arteriyadan  qanaxmada - dizaltı  çuxurun  zirvəsindən  arteriya qamış  sümüyünün   arxa  səthinə sıxılmalıdır.

• Qarın aortasından qanaxmanı - saxlamaq  üçün  göbək səviyyəsində  yumruqla aorta bel  fəqərələrinə sıxılmalıdır.

• Gicgah  arteriyasından  qanaxma -  zamanı  xarici  qulaq girəcəyindən  2 sm yuxarı və önə  arteriyanı  gicgah  sümüyünə  sıxmaq  lazımdır.

• Üz arteriyasından qanaxmanı - saxlamaq üçün  çənənin alt bucağında 2 sm önə arteriya alt çənəyə sıxılmalıdır.

5. Qanayan hıssənı ürək səvıyyəsındən  yuxarıda tutmaq- venoz və arterıal qanaxmalar zamanı ıcra olunur

Burun qanaması

Kəllə qapağı sınığı,zərbə nətıcəsındə üz yaralanmaları, sinusit,ınfeksiyalar , burun anomaliyası, yüksək təzyiq, və.s digər səbələrdən baş verə bilər.Belə halda xəstə dik oturdulur,başı asta və azca önə əyilir, və burun qanadları 2 barmaqla sıxılır.Buruna , alına,ənsəyə soyuq yaş dəsmal sərılır, bu yolla damarlar soyuqdan daralır.Bu şəkildə 5 dəqiqə ərzində qan kəsmirsə xəstəxanaya aparın.