Ayaq bağlanması (başqa adla Lotus ayaqlar, qız uşaqlarının ayaqlarının müəyyən bir ölçünün üstündə boyüməməsi üçün edilən"estetik" əməliyyat) ənənəsi,10-cu əsrin ortalarından 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər təxminən min il boyunca milyonlarla Çinli qadının məruz qaldığı "işgəncədir" əslində.

Ənənənin mənşəyi
Ənənənin mənşəyi 10-cu əsrin ikinci yarısında Çində hökm sürən Tan sülələsindən başladı. İmperator Li Yu'nun çox sevdiyi bir kölə qızın kiçik ayaqları ilə lotus şəklindəki platformanın etdiyi rəqs bütün Çində bir "moda" başlatdı. Saray içindəki və xaricdəki qadınlar bu gözəl qızın imperatorun gözünə girməsinin səbəbinin ayaqlarının kiçikliyi olduğu qənaətinə gələrək öz qızlarının ayaqlarının böyüməməsi üçün bir çarə axtarışına başladılar. Nəhayət 3-5 yaş arasındakı qızların ayaq barmaqları qırılıb ipəkdən sarğılarla yaxşıca, olduqca bərk bağlanması şəklində bir metod kəşf edildi və yüzlərlə il ərzində milyonlarla aristokrat Çinli qadın bu işgəncəyə məruz qaldı. Bu şəkildə ayaqların 7,62 santimetrdə qalmasıyla birlikdə, dabandaki əyilmə də ortadan qalxdı. Bu görüntü o zamanlar gözə çox gözəl göründüyü halda, indi anormal, şikəst bir ayaq görüntüsünü verir.

Buna niyə razı olurdular?

Kiçik ayaqlı qadınlar, özlərini imtiyazlı hiss edirdilər, çünki bütün həyatları boyunca müstəqil hərəkət etmələri əngəllənirdi. Bəs buna nə üçün sevinirdilər ki? Ayaqlarının barmaqlarının qırıq olması, elə də buraxılıb, bərk-bərk bağlanması (ağrını təsəvvür edin) nələrinə lazım idi? Niyə bu cür ağrıya dözürdülər? Çünki Çin şəhərlərində qadınların küçələrdə gəzmələri, kişilərlə eyni mühitlərdə olmaları, xüsusilə aristokrat qadınlardısa, xoş qarşilanmırdı. Ayaq bağlama əməliyyatı qadının tək başına gəzməsinə maneə törətdiyindən onların tək şəhərə çıxmaması, tək gəzə bilməməsi namusuna bir zərər gəlməməsi demək idi. Geydikləri xüsusi ayaqqabılara "qızıl lotus" deyilirdi.

Əməlliyyatdan sonrakı mərhələlər
Kiçik ayaq yaxşı bir evliliyə atılan ilk addım idi. Kiçik ayaqlı qız uşaqlarına əməliyyatın reallaşması anından etibarən bir də kölə verilirdi. Kölə və bu "işgəncəyə"məruz qalmış qadın bütün həyatlarını birlikdə keçirir, bir növ asılılıq əlaqəsi qururdular. Lotus ayaqlı qızların evliliklərindən sonra məsuliyyətləri qaynanasına keçir, ona bir şey olarsa da, ərlərinin bacılarınının (baldızı) məsuliyyəti altına girirdilər. Onların bir çoxu bu prosesdən şikayət etmirdilər. Çünki ömür boyu bir şikəstliyin, güclü ağrının qarşılığı yüksək status, zənginlik, möhtərəmlik və yaxşı bir evlilik idi. Eyni zamanda bir qız uşağının ayaqlarının bağlanması, onun imperatorun arvadı olmağa namizəd olması demək idi.

Etirazlar
Bu ənənəyə qarşı 17-ci əsrin başlarından etibarən etiraz başladı. Tzin sülaləsinin 1645-ci ildə ayaq bağlamanı qadağan etdi, amma bunda müvəffəqiyyət qazana bilmədi. 1911-ci ildə Çinlilərin və Qərblilərin də köməyiylə bu əməliyyat cinayət sayılmağa başlandı. Bəzi qadınların bu qadağaya qəti etiraz etdi. Bunun üzərinə gənc Çin Xalq Respublikası Hökuməti, üç mərhələli bir program başlatdı. Proqramın ilk mərhələsi bütün təhsil mərkəzlərində bu əməliyyatın fəsadları haqda məlumat verilməsi idi. Digər 2-si isə təhsil almayanların müxtəlif yollarla məlamatlandırması və lotus ayaqlara sahib olanların bundan sonra evlənə bilməyəcəyi idi. Qısacası kiçik ayaqlı qadınları bu dəfə də "evdə qalma" təhlükəsi gözləyirdi.

Bütün bunlar işə yaradı və qısa zamanda Çinin çox böyük bir qismində bu ənənə sona çatdı. Çindən qaçan ailələr arasında isə davam etdi. Xüsusilə ABŞ-da bu ənənənin 1950-lərə qədər davam etdiyi deyilir.