Qadınların cinsi elaqə əsnasında yaşadığı ağrı vəziyyəti disparoni olaraq adlanır. Ümumi cinsi həyatın ilk aylarında bu ağrı hissi ortaya çıxır. Kimi qadında ağrı hissi olduqca az ikən, bəzi qadınlarda cinsi əlaqə üçün tam hazır olunmadığı vəziyyətlərdə şiddətli bir səviyyədə görülə bilər. Lakin cinsi təcrübədən sonra uzun bir müddət vaxt keçmiş olmasına qarşın qadınların aktiv cinsi həyatlarında helə ağrı hiss etməsi və ya sonradan bu ağrı vəziyyəti ortaya çıxmış isə, araşdırılması lazım olan əhəmiyyətli bir tibbi problemin olduğu mənasına gəlir.

Qadınların cinsiliğinin ilk illərindən etibarən davam edən bir ağrı vəziyyəti var isə əsas disparoni, sonradan qazanılmış bir ağrı var isə, orta disparoni olaraq adlanır. Ayrıca disparoni ağrının meydana gəldiyi bölgəyə görə də siniflənir. Vaginanın girişində meydana gələn ağrı səthi disparoni, penisin vaginanın içinə girməsi ilə vaginanın dərinliklərində meydana gələn ağrı vəziyyəti dərin disparoni olaraq adlanır. Bu regional ağrı qrupları disparoni müalicəsi edilmədən əvvəl doğru diaqnozun qoyulmasında kömək edir. Qadınların ümumi olaraq 15 faizi həyatlarının bir dövründə bu cür cinsi əlaqə əsnasında ağrı ilə qarşı-qarşıya gəlir. Ancaq 1-2 faizlik qisim şiddətli ağrı səbəbi ilə müalicəyə müraciət edir. Qadınların bu mövzudakı şikayətləri vagina bölgəsində təzyiq, cırılma və yanma hissi olaraq ifade edilməkdədir.

Ağrılı cinsi əlaqə bir çox səbəbə bağlı olaraq ortaya çıxır. Disparoninin növünə görə diaqnozu qoyulurkən, xəsdənin ağrıyı hiss ettiyi bölgə və nə qədər müddətdir bu ağrı vəziyyətini yaşadığını ifadə edərək lazımi müalicə üçün diaqnozun qoyulmasına köməkçi ola bilər. Ümumi olaraq ağrılı cinsi əlaqə səbəbləri aşağıdakı kimi olur:

Vagina girişinə bağlı disparoni səbəbləri nələrdir?
Genital xəstəliklər
Xüsusilə genital uçuq olaraq bilinən herpes Simpleks infeksiyası, müalicə edilməsi lazım olan ciddi bir dəri təsnifidir. Cinsi əlaqə əsnasında və digər dövrlərdə ağrıya səbəb ola bilər.

Menopoz əlamətləri
Menopoz dövrü qadınların fizioloji olaraq dəyişmə müddətinə girdiyi köklü dəyişim mərhələsidir. Xüsusilə qadın orqanizmində əhəmiyyətli bir yerə sahib olan estrogen xormonun azalmasından ötəri bir sıra bədən tarazlıqları funksionallığını itirə bilir. Estrogen xormonun düşməsi ilə vagen mayəsinin ifrazı azalır. Bu mayə cinsi birlikdəliyi əlverişli hala getirərkən düşmesi halinde, genital toxumaların elastikliyini itirməsinə və vaginal quruluğa səbəb ola bilər. Bu şərtlərdə cinsi əlaqə əsnasında ağrı və eroziya vəziyyəti oluşur.

Qızlıq pərdəsi problemləri
Qızlıq pərdəsinin anadangəlmə struktur olaraq sərt olması halında, cinsi əlaqədə ağrıya səbəb olur.

Cinsi əlaqəyə hazır olmama
Qadınlar ümumi olaraq ilk cinsi təcrübələrində narahatlıq hiss etdikləri üçüncinsi birlikdəliyə diqqətini verəməzlər. Bu səbəblə orqanizm cinsilik üçün uyğun şərtləri təmin edəməməsi vəziyyətində eroziya və ağrı oluşa bilər. Bu vəziyyət cinsi əlaqə üçün kifayət qədər olmama olaraq yaşanır.

Doğum kəsiyi ( epizyotomi ) izləri
Qadınların çətin keçən doğumlarında vagina girişində ya da vagina içində cırılma vəziyyəti sözün mövzusu ola bilər. Tikiş tələb edən bu vəziyyətlərin və doğum kəsiyinin sağalma müddətində bəzi yolxucu çətinliklər meydana gələ bilər. Bu infeksiya hadisəsi sağalma müddətində toxuma itkisinə səbə olaraq davam edər və ağrılı cinsi əlaqə səbəbləri arasındadır

Vaginaya bağlı disparoni səbəbləri nələrdir?
Bəd xasiyyətli şişlər
Vagina içində mövqələnən böyük kütlələr qanamalarla birlikdə ağrıya səbəb ola bilər. Bu vəziyyət az da olsa ciddi bir xəstəliyin xəbərçisidir.

Allergiya vəziyyətləri
Bəzı qadınlarda prezervativin quruluşunda bulunan lateks maddəsinə qarşı allergik reaksiya meydana gələ bilər. Genital toxumada şiş və həssaslıq meydana gəlməsi halında cinsi əlaqə əsnasında ağrıya səbəb ola bilər.

Rektosel
Vagina arxa divarının sallanması nəticəsində cinsi əlaqə əsnasında ağrıya səbəb ola bilər.

Vaginit
Vaginit genital infeksiyaların irəli ölçüdəki halı olaraq, cinsi əlaqə əsnasında ağrıya səbəb ola bilir.

Sistosel
Vagina ön divarının sallanması ilə meydana gələn gərilmənin nəticəsində cinsi birlikdəlikdə ağrıya səbəb ola bilir.

Anadangəlmə vaginal anomaliyalar
Qadınların anadangəlmə vagina quruşunun dar olması ya da qısa olması kimi anadangəlmə anomalilər disparoni səbələrindəndir.

Pelvik xəstəliklərə bağlı disparoni səbələri nələrdir?
Endometriozis
Endometriozis qarın içi yapışıqlığa səbəb ola bilən bir xəstəlikdir. Egər pelvik orqanlarında meydana gəlmiş isə birlikdəlik əsnasında dartılaraq disparoniyə səbəb ola bilər.

Pelvik infeksiya
Pelvik orqanlarında meydana gələn infeksiyalar kəskin dövrdə və sağalmasından sonra cinsi əlaqədə ağrıya səbəb ola bilər.

Sidik yolu və həzm sistemi xəstəlikləri
Bu bölgələrdə oluşan yolxucu xəstəliklər cinsi birlikdəlik əsnasında ağrıya səbəb ola bilər.

Hemoroid, fistül və fissür
Bu cür xəstəliklər nəcis ifrazı əsnasında ağrıya səbəb ola bilər. Ayrıca qonşu toxuma olmasından ötəri qarşılıqlı təsirə girərək cinsi əlaqə əsnasında ağrıya səbəb ola bilər.

Bağırsaq xəstəlikləri
Divertikülit kimi iltihablı bağırsaq xəstəlikləri disparoni səbəbi ola bilər.

Psixoloji disparoni səbəbləri nələrdir?
Vaginismus
İlk cinsi birlikdəliyini istəmədən ya da ağrılı olaraq keçirən qadınların psixoloji olaraq cinsi birlikdəlikdən qorxmasına səbəb olan və şüuraltına yerləşdirilən bir xəstəliktir. Vaginismus vagina əzələlərinin istəksiz olaraq sıxılaraq cinsi birlikdəliyə icazə verməmə vəziyyətidir. Vaginismus problemi olan qadınların fiziki olaraq bir naratlığı olmamasına qarşın psixoloji olaraq ağrı hissinin olmasına səbəb olur. Ümumiyyətlə bu narahatlıqda cinsi birlikdəliyin reallaşması mümkün olmur. Ayrıca qadınların cinsilik haqqında əldə etdiyi səhv məlumatlar və travmatik hadisələr şüuraltına yerləşir və cinsəllikdən qorxmasına səbəb olur.