Yumurtalıq xərçəngi genetikdirmi?

Müəllif: YalniZ-ArZu
Şərhlər: 2
Baxılıb: 1 748
Səs ver:
(səs: 0)
Qadınlarda xərçəngə bağlı ölümlər arasında beşinci sırada yer alan yumurtalıq xərçəngi adətən irəli mərhələyə qədər əlamət vermir. ər 100 min qadından 14-ünün qarşı-qarşıya qaldığı bu xərçəngin 5-10% qədəri genetik səbəblərlə yaranır. Badamlı Ankara Xəstəxanası Qadın Xəstəlikləri və Doğum Mütəxəssisi Dr. Dr. Rəna Qarayalçınla, bu səbəblə bir dərəcə yaxınlığında 2 və ya daha çox süd vəzi, yumurtalıq və rəhim içi xərçəngi olan qadınların daha çox risk altında olduğuna diqqət çəkir.

Qadın çoxalma sisteminin mühüm aid ən mühüm xərçənglərdən biri olan yumurtalıq xərçəngi, həm etibarlı bir darama üsulunun olmaması, həm də ilkin mərhələdə əlamət verməməsi səbəbindən təəssüf ki çox gec fərq edilir. Araşdırmalar Türkiyədə hər il təxminən 1800 qadının yumurtalıq xərçəngi diaqnozu aldığını göstərir və yumurtalıq mənşəli bütün xərçənglərin yüzdə 90-ını epitelyal şişlər yaradır. Adətən yumurtalıqları örtən periton və ya fallop boru mənşəsini alır. Bəzi hallarda da xərçəng qarın içərisini örtən periton mənşə alaraq bütün qarın içi orqanlara yayıla bilir.

Ölkəmizdə də qadınlarda görülən xərçəng olan yumurtalıq xərçəngi üçün ailəsində yumurtalıq xərçəngi olan qadınlar artmış risk altında qəbul edilir. Ancaq insanda hər hansı bir risk amilinin olması mütləq xəstəliyə tutacağı anlamına gəlmir. Badamlı Ankara Xəstəxanası Qadın Xəstəlikləri və Doğum Mütəxəssisi Dr. Dr. Rəna Qarayalçınla, birinci dərəcə yaxınlarında (qızı, anası, bacısı) yumurtalıq xərçəngi olan qadınlarda yumurtalıq xərçəngi görülme riskinin artdığına işarə edir. Həm birinci dərəcə yaxınında həm də ikinci dərəcə qohumlarından birində (nənə, xala) yumurtalıq xərçəngi olan qadınlar isə yumurtalıq xərçəngi baxımından çox daha çox risk altında qəbul edilir.

Yüksək riskli qadınlara genetik test təklif edilir

Bəzi yumurtalıq xərçəng xəstəliklərində irsi genetik mutasiyalar rol oynayır. İrsi yumurtalıq xərçəngi bütün yumurtalıq xərçənglərinin 1/5ini yaradır. Ən çox görülən 3 tip irsi yumurtalıq xərçəngi sindromu var. Bunlar; Tək başına yumurtalıq xərçəngi, yumurtalıq və döş xərçəngi, yumurtalıq və yoğun bağırsaq xərçəngi sindromları olaraq sıralanır. Yumurtalıq xərçənginə səbəb olan mutasiyaları müəyyən etmək üçün ailəsində yumurtalıq xərçəngi olan və yumurtalıq xərçəngi baxımından yüksək riskli qadınlara genetik test edilməsi təklif edilir.

Yumurtalıq xərçəngi riski yüksək olan qadınların bu riski azaltmaq üçün bir sıra cərrahiyyə yollara əl atacağını deyən Dr. Dr. Rəna Qarayalçınla, "Bu cərrahi əməliyyat risk azaldıcı yumurtalıq cərrahiyyə metodudur. Bu prosesdə yumurtalıq birlikdə borucuqlar də alınır. Genetik mutasiya aşkar edilən qadınlarda 40 yaşından əvvəl edilən risk azaldıcı yumurtalıq cərrahiyyəsi ilə yumurtalıq xərçəngi görülme riski yüzdə 60-lardan faiz 3-5lere salmaq mümkün olar" deyir.

Ən sıx qarşılaşılan əlamət qarın şişliyi

Yumurtalıq xərçəngi təəssüf ki, erkən dövrdə əlamət və tapıntı vermir. Ən sıx görünən əlamətlər; Qarın içərisində və beldə şişlik, ağrı və ya təzyiq hissi, qarın içərisində və ya xaicində kənardan hiss edilən, ya da ələ gələn kütlə, qaz, şişkinlik və qəbizlik kimi, bağırsaq sistemi ilə problemlər kimi sadalanır. Bu əlamətlər yumurtalıq xərçəngi başqa xəstəliklərdə də müşahidə etdiyi üçün ayıq olmaq lazımdır. Ancaq israrla davam edən, zamanla azalmayan və artan əlamət və tapıntıların varlığında mütləq həkimə müraciət etmək əhəmiyyət daşıyır.

Yumurtalıq xərçənginin standart müalicələri

Cərrahiyyə: Yumurtalıq xərçəngi şübhəsi olan xəstələrin böyük hissəsinə əvvəlcə cərrahiyyə aparılır. Bu sayədə xəstəlikli olan bütün orqanları, gözlə görünən xərçəng xəstəlikli toxumaların hamısını və xərçəng hüceyrələrinin yayılması limfa vəziləri, qarın pərdəsi (omentum) və periton kimi orqanların çıxarılması məqsədi güdür. Bəzi müstəsna hallarda və bəzi yumurtalıq xərçəngi tiplərində xüsusilə xəstə gənc və ya uşaq istəməsi varsa və xəstəlik bir yumurtalıqda sərhədi rəhim və təsirlənməmiş yumurtalıq yerində buraxılaraq digər standart prosedurlar təmin olunur.

Ximyaterapiya: Ağızdan ya da damardan alınan kemoterapi dərmanları qan dövranına keçərək xərçəng xəstəlikli, toxumalara çataraq təsir edir. Yumurtalıq xərçəngində kemoterapi dərmanının qarın boşluğuna birbaşa olaraq verilməsini əsas sahə peritondaxili (IP) kemoterapi də tətbiq. Lazım gələrsə, birdən çox kemotarapi dərmanının eyni anda istifadə edildiyi kombinasiya kemoterapi-si tətbiq. Seçilən kemoterapi dərmanının növü və kemoterapi-nin veriliş yolu yumurtalıq xərçənginin növünə və xəstəliyin mərhələsinə görə dəyişir.

Ağıllı Dərmanlar: Bu dərmanlar xərçəng xəstəlikli toxuya xas bir sıra mexanizmləri hədəf alaraq xərçəng hüceyrələrinin normal sağlam hüceyrələrdən daha çox əziyyət çəkməsini və yan təsirlərin daha az görülməsini təmin edir. Yumurtalıq xərçəngində fərqli xüsusiyyət ağıllı dərmanlar tək başına və ya kombine olaraq istifadə edilir.

Yumurtalıq xərçəngində immünoterapinin yeri

Son illərdə bir çox xərçəng növünün müalicəsində bəhs edilən immünoterapi kimi tanınan immunitet müalicəsi, xəstənin öz immunitet sisteminin xərçəng hüceyrələri ilə vuruşmasını istəyir. Orqanizmdə edilən bir sıra maddələr və ya laboratoriyada sintez olan maddələr istifadə edilməklə xəstənin immunitet sisteminin xərçəngə qarşı döyüşməsi üçün yenidən proqramlaşdırılması əsasına söykənir. Qadın Xəstəlikləri və Doğum Mütəxəssisi Dr. Dr. Rəna Qarayalçınla, yumurtalıq xərçəngində immünoterapinin yerini belə danışır: "Keçmişdə görülən yeganə agentin istifadə edildiyi immünoterapi işlərində təəssüf ki çox fayda göstərmədi. İmmünoterapi dərman vasitələrinin ağıllı molekullarla və ya standart kemoterapi dərmanları ilə kombine edildiyi kombinasiya rejimləri isə ümid yaradır. Yumurtalıq xərçəngi adətən gələcək mərhələdə tanı aldığı və müalicə sonrası nüks ehtimalı yüksək olduğu üçün immünoterapi işlərinə daha çox üstünlük verilir və immünoterapi onkologiyanın gələcəyi kimi görünür.İmmünoterapi hazırda adi klinik praktikada tətbiq etməməklə birlikdə klinika işlər çərçivəsində əsasən kemoterapi-yə müqavimətli və nüks xəstəlik varlığında istifadə edilir. Çünki kemoterapi müqavimətli nüks xəstəlikdə kür şansı təəssüf ki, sıfıra yaxındır. Bu xəstə qrupunda da immünoterapi ümid yaradır".
(səs: 0)
Şərhlər: 2
Baxılıb: 1 748
Geriyə
Hörmətli Qonaq, saytda şərhləri oxumaq, şərh yazmaq, xəbər göndərmək üçün QEYDİYYATDAN keçməyiniz lazımdır.

İnformasiya

Qonaq qrupunda olanlar istifadəçilər bu xəbərə şərh əlavə edə bilməz.
Bölümlü Hekayələr

Müzakirələr

Bürclərlə BİZ

Xəbər lenti

Astrologiya

Qadın testləri