Qadınlarda lohusalık olaraq bilinən mərhələ, doğumdan sonra başlayan və təxminən 40 gün davam edən bir dövrü əhatə edər. Doğum sonrası göbək xəttində olan rəhm təxminən 4-6 həftə sonra normal ölçüsünə dönər. Qarın divarı və çanax sümüyündə olan bağ toxuması ligamentleri hamiləlik boyunca yumşaq və elastik bir hal alar. Bu yumşaqlıq və elastik təxminən 4-5 ay sonra gerçək möhkəmliyinə çatar. Bu bölgələrin əzələ toxuması, elastik böyüməyə bağlı yüngül fasiləli  vəziyyətdə ola bilər. Doğum sonrası uyğun olmayan hərəkətlər, bu bölgələrin yaralanmasına səbəb ola bilər.Çanax sümüyünü meydana gətirən toxular təxminən 6 kilo yüklə (körpə və ana toxularının kilo artımı) daşımağa bağlı olaraq zəifləyər. Hamiləlik boyunca bu bölgə doğumda həssaslıq qazanar. Doğumdan sonra ediləcək kegel məşqləri, çanax sümüyünün əzələlərini qüvvətləndirər. Ayrıca ağrını və yaranan şişi azaldaraq dövranı artırar, əzələ zəifliyini önləyər. İrəlidə meydana gələ biləcək sidik və gaita qaçırması da maneə törədilmiş olar. Edilən məşqlərlə xarici genital orqanda inkişaf edə biləcək hemaroid (basil) və hematom (qan toplanması) narahatlıqları maneə törədilə bilər. Bu bölgəyə ediləcək buz tətbiqi müalicəsiylə doğum sonrası yaranan ağrılarda aradan qaldırılmış olar.

Doğum sonrası kürək və bel bölgəsində meydana gələ biləcək ağrılar üçün istirahət edilməli və lazım olduğunda ağrı kəsici dəstəyiylə ağrı meydana gəlməsi maneə törədilməlidir. Əgər normal doğumda anaya epidural üsul (ağrısız doğum) tətbiq olunmuş isə, bu bölgədə səthi ağrılar inkişaf edə bilər. Belə bir vəziyyətlə qarşılaşılsa, nəmli isti kompres və ya buz tətbiqi edilməsi tövsiyə edilər. Sinə bölgəsində yaranan ağrılar ümumiyyətlə səhvli əmizdirmə nəticəsi meydana gəlməkdədir. Yeni doğan tibb bacısısı tərəfindən anaya doğru duruşlar öyrədilməli, səhv duruş mövqelərinə diqqət edilməsi təmin edilməlidir. Əmizdirərkən bel və kürək bölgəsi yastıqla dəstəklənilməlidir. Körpə qucağa alınarkən gövdənin həddindən artıq önə əyilməməsi lazımdır.

Keser və spinal anestezi sonrası ağrılar üçün məşq

Keser olunan doğumda edilən ümumi anestezi öskürək, çiyin ağrısı, boğaz ağrısı problemləri yarada bilər. Tənəffüs məşqləri edilərək bu şikayətlər xərcilə bilər. Lazım olan vəziyyətlərdə ağrı kəsicilər istifadə edilə bilər. Bağırsağa aid şikayətlərdə, qaz probleminə istiqamətli erkən zamanda maye qəbulu və yeriş edilməlidir. Əgər spinal anestezi edilmişsə, baş ağrısı problemi ilə qarşılaşıla bilər. Bol maye qəbulu dəstəklənilərək, ağrı kəsicilər alınmalıdır.

Əgər çətin bir doğum reallaşmışsa, şiddətin dərəcəsinə bağlı olaraq pelvik və qıç bölgələrində damar çıxma problemi ola bilər. Lohusalık dövründən sonra davam edən damar çıxmalara qarşı tətbiq olunacaq müalicə, damar cərrahısı tərəfindən edilməlidir. Damar çıxmaya qarşı corab, nizamlı gediş və soyuq tətbiqlərlə itə bilər. Doğum sonrası alt qıçda və ayaq biləyi bölgələrində şiş səbəbiylə şişliklər meydana gələ bilər. Bu vəziyyətdə xəstə qıçlarını aşağı sallandırmamalı, bol maye alaraq zülallı qidalar qəbul etməlidir. Doğum əvvəli ya da sonrasında hemaroid problemi yaşana bilər. Bol su qəbulu və lifli qidalarla birlikdə lazım olduğunda hemaroid aradan qaldırıcı dərmanlar istifadə edilə bilər. Sidik kisəsi doğum əsnasında həddindən artıq gəriləcəyindən doğumdan sonra sidik edə bilməmə çətinliyi yaşana bilər. Körpənin iri olması, çətin və ağrılı bir doğum bu narahatlığa səbəb ola bilər. Doğum sonrası mesane təhsili verilərək bu problem həll edilə bilər.

Südün gəlməsi, ilk 24-72 saat içində başlar və əmizdirmə təmin edildikcə miqdarı artar. Dəstək məqsədli süd artırıcı çaylar içilə bilər. Doğum sonrası məmələrdə həddindən artıq böyümə, həssaslıq meydana gəlməkdədir. Əmizdirmə ilə bu problem həll edilmədiyində, nasos ilə süd boşaldılması təmin edilməli, buz tətbiqi və dərman müalicəsi edilməlidir.

Doğum sonrası kilo vermə sürəti və zamanı hamiləlik müddətin tərəfindən alınan kilolara bağlı olmaqdadır. Sürətli kilo itkisi üçün edilən aşağı kalorili diyetlər ananın süd səmərəsini mənfi istiqamətdə təsir edib, südü azaltmaqdadır. İlk 4 ay, aylıq 1 kq zəifləmə normal görülməkdədir. Ana çox köksə, ayda 2 kq itkin də müşahidə edilə bilər. Ancaq ayda 2 kqin üzərində zəifləmək, əmizdirən ana üçün təhlükəlidir. Həkim icazəsiylə yüngül gedişlər və nizamlı məşqlər etmək kilo verməyi tezləşdirəcək. Hər gün mütləq ət, toyuq və ya balıqdan biri qəbul edilməlidir. Gündəlik 3 litrdən çox su qəbul etməyin südü artırıcı bir təsiri olmadığı kimi şəkərli içkilərdən də uzaq dayanılmalıdır. Zülal və kalsium baxımından süd, qatıq, pendir və yumurta kimi qidalar istehlak edilməlidir.

Doğum sonrası ana özünü yaxşı hiss etsə də, yataraq istirahət etməsi təklif edilər. Tez-tez sidik edilməsi  faydalıdır və sidik yolları infeksiyası riskini azaldar. Ayaqda alınan və kisə edilməyən duş bədən üçün faydalıdır. Yeni ana, 2 həftə sonra küçəyə çıxa bilər, 3 həftə sonra ev işlərini etməyə başlaya bilər. Ancaq ağır əşyaların qaldırılması və yorucu təmizliklər edilməsi təhlükəlidir.

 

/Mənbə.Qadınlar.biz/