"Çox qucağa aldıq ki, ondandır" və ya "Çox süd əmdiyi üçün oldu" deyərək əksəriyyətlə uşaqlarda diqqət yetirməyən qusmalar bəzən çox hiyləgər bir xəstəliyin xəbərçisi ola bilər. Mütəxəssislər uşaqlarda fışqırır tərzdə qusmanın ciddiyə alınıb, altda yatan səbəbin mütləq araşdırılması lazım olduğuna diqqət çəkir. Uzman Doktor Gökçe Günbey Elemen, körpələrdə qusma səbəbləri haqqında bilgi verdi və ata-analara tövsiyələrini verdi.
 
Həyatın ilk həftələrində qusma intensiv ola bilər
Qusma mədə tərkibinin birmənalı çıxarılması aktıdır. Körpələrdə çox tez-tez görülən bulanma, altda yatan bir xəstəliyin xəbərçisi olduğu kimi normal və müvəqqəti bir hal da ola bilər.
 Xüsusilə həyatın ilk həftələrində körpələr qidalandıqdan sonra ağız dolusu qusa bilər. Xalq arasında artığını çıxartma kimi də tanınan bu vəziyyət müvəqqətidir, körpə böyüdükcə sıxlığı azalır və ilk 6 ay ərzində ümumiyyətlə itir. Uşağın kilo almasını mane olmadığı müddətcə bu qusmanlar normal qəbul edilə bilər.
 
Yanlış qidalanma üsulu da əsas səbəblər arasındadır
Körpələrdə heç bir səbəbə bağlı olmadan, sadəcə, yanlış qidalanma texnikasına bağlı qusmalara da tez-tez rast gəlinir. Xüsusilə butulka ilə qidalanan körpələrdə, uşağın qidalanarkən hava udmasına bağlı olaraq mədənin kəskinləşməsi, qusmağa yol açır. Həmçinin çox böyük butulka deşikləri də əlavə qida və ya ana südünün uşağın ağzına qısa müddətdə və çox miqdarda dolmasına yol açır. Körpə eyni sürətdə udmadığı üçün də bu vəziyyət qusma ilə nəticələnir. Bundan başqa, həddindən artıq qidalanma və qidalandıqdan sonra uşağın hədsiz hərəkəti qusmağa yol açan digər səbəblərdir.
 
Körpələrdə reflüye diqqət!
Mədə tərkibinin yemək borusuna qaçmasına gastroozofageal reflyuks deyilir (GÖR). Erkən doğulan körpələrdə daha tez-tez olmaqla yanaşı, vaxtında doğulan körpələrdə də görünür. Mədə ilə yemək borusunun birləşdiyi yerdə əzələ toxumalarından ibarət olan bir sfinkter var. Normalda bu bölgə qidalar mədəyə düşəndən sonra yığılaraq qidanın təkrar yemək borusuna qayıtmasını əngəlləyir. Bəzi körpələrdə buradakı əzələ toxuması süstdür və qidanın yenidən geriyə qaçmasına səbəb olur. GÖR fizioloji və müvəqqəti olduğu kimi müqavimətli və inadkar qusmalara və kilo alamamaya yol açacaq qədər ciddi də ola bilir. Yüngül hallarda az miqdar ilə və tez-tez qidalanma, qidalandıqdan sonra körpə 30 dərəcəlik yarı oturar vəziyyətdə 15-20 dəqiqə saxlanma və sağ yan vəziyyətdə qoyma, müalicədə yetərli olur. İnadkar və uşağın kilo almasını əngəlləyən qusmalarda, xüsusilə qusmanın ağciyərlərə də qaçaraq tənəffüs problemlərinə gətirib çıxardığı hallarda dərman müalicəsi və nadir hallarda cərrahi müalicə lazım ola bilir.
 
Uşağınız fışqırır tərzdə qusursa, mütləq həkimə müraciət edin
Uşaqlarda xüsusilə ilk 24-36 saatda görülən şiddətli qusmalar həzm sistemində bir çıxılmaz vəziyyət ilə bağlı olur. Sıx görülən səbəblər:
- Bağırsaq tıxanıqlığı və ya darlıqları,
- Yemək borusunun mədəyə bağlanan ucunun qapalı olması (ezofaqus atrezisi),
- Bağırsağın müəyyən bir hissəsinin inkişaf etməmiş olması,
- Qarın orqanlarının döş qəfəsi içinə fıtıklaşması
 
Sayılan bu hallar təcili həkimə müraciət etməyi tələb edən qusma səbəbləridir və müalicə əsasən cərrahidir. Həmçinin adətən 2-3 həftədən sonra başlayan qusmalar mədənin alt ucundakı darlığı (pilor stenozu) düşündürür və müalicəsi yenə cərrahidir.
Doğuşdan gələn metabolik xəstəliklər (fenilketonüri kimi) ., inək südü allergiyası və infeksiyalar da uşaqlarda digər qusma səbəbləri arasında sayılır.
Körpəlik və uşaqlıq dövründə qusma normal bir tapıntı olduğu kimi bir çox xəstəliyin da xəbərçisi olur. Ailələr qusmanı əhəmiyyətsiz bir vəziyyət olaraq görməməli və mütləq həkimə müraciət etməlidir.
 
Qusmanın aradan qaldırılması yalnız keçici bir həll ola bilər və əsla kifayət deyil, önəmli olan qusmağa yol açan əsas səbəbi tapmaq və onu müalicə etməkdir.