İnsanın yuxu görməsinə təsir edən amillər çoxdur. Onlardan bəzisi də bədən amilləridir. Misal üçün, əgər insan yuxuda dişindən qan gəlməsini görürsə, sonralar məlum olur ki, bədənində S vitamini çatışmır. Və ya başqa yuxular bədəndə D vitamininin çatışmamasına görə olar. Gördüyümüz hər bir yuxuya yedimiz yeməklər, gün ərzində baş verən hadisələr, ehtiyaclarımız olan şeylər təsir qoyur.

Ruhun sağlam olması da yuxuya təsir qoyan başqa amillərdəndir. Əgər insan, ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkirsə həkimlər onu yuxu vasitəsilə müalicə etməyə çalışırlar. Onlar həmin insanın yuxusu vasitəsilə başa düşürlər ki, bu insanın xəstəliyi hansı həddədir.

Əslində bizim yuxu görməyimiz bütün batini bədən qüvvəsinin sayəsində baş verər. Bizim zahiri hisslərimiz vardır ki, gün ərzində bizim daxilimizə müxtəlif enerjilər ötürür, həmçinin müştərək hisslərimiz vardır ki, onlar bizim batini hisslərimizi bir-biri ilə birləşdirir.

Bu batini hisslər bir-biri ilə həmahəng olan zaman mən ətrafımda olan əşyaların sifətlərini görüb, dərk edə bilirəm. Sonra bu hisslər xəyalımda toplanar və yuxu aləmində özünü göstərər.

Əlbəttə, əgər insan oyaq vaxtı hisslərinə nəzarət etməsə, yuxuları pərişan olar.

İbrahim Xəlil (ə) yuxu görən zaman təfsir və yozuma ehtiyacı qalmazdı.

“Oğlu onunla birlikdə işləmək və çalışmaq həddinə çatanda (İbrahim) dedi: «Oğulcığazım! Mən yuxuda hey görürürəm ki, sənin başını kəsirəm (boğazına bıçaq çəkirəm). Bəs bax (gör) nəzərin nədir?».

(İsmail) dedi: «Ey ata! Sənə əmr ediləni yerinə yetir. Allahın istəyi ilə məni səbirlilərdən görəcəksən!»”. (“Saffat” 102).

Çünki onun elmi kamil idi və bu yuxunun Allah tərəfindən olan vəhy olduğunu bilirdi.

Sübhan Allah yuxuda insanı hüzuruna qəbul edər və insan Allahın rübubi sifətinə yəqinlik əldə edər. Ancaq belə yuxu görməsi üçün onun oyaq olan zaman buna hazır olması lazımdır. Yəni, təharətli olmalıdır və zehni hər bir başqa işdən azad olmalıdır.

Ona görə də deyə bilərik ki, yuxu – bir məktəbdir. Yuxu - insan ömrünün qəflətdə olduğu zaman deyildir. Belə deyildir ki, Allah yuxunu ona görə qərar veribdir ki, insan ömrünün bir hissəsi tələf olsun, xeyr. Biz hamımız yuxuda Allahın varlığını dərk edirik. Ancaq buna diqqət edənlətin sayı azdır.

Misal üçün alimlərin bəzisi deyir ki, mənim yadımdadır ki, yuxuda Allah məndən filan iş üçün əhd almışdır. Ona görə də insanın diqqəti hər nə qədər çox olarsa, gördüklərinin necə həyata keçdiyinin şahidi olacaqdır. Allah yuxunu insanlara fürsət olsun deyə vermişdir.

Bəziləri bu fürsətdən istifadə edə bilir, ancaq bəziləri ondan qafildirlər.