CÜTLÜKLƏR IVF MÜALİCƏSİNDƏN NİYƏ QORXURLAR?
Süni mayalanma müalicəsinin sonsuzluğun müalicəsinə təsir göstərən metod kimi qəbul edilsə də bir çox cütlük hələ də bu mövzuda narahatlıq və şübhə içindədirlər. Bəzi cütlüklər süni mayalanma ilə yaranan hamiləliklərin çox asan təsir altına düşmək və itirmək narahatlığı keçirtdiyi, hətta təhsil səviyyəsi aşağı olan cütlüklərdə uşağın 9 ay ərzində mayalanma daxilində böyüdüyünü düşünənlər belə vardır. Lakin süni mayalanma ilə doğulan uşaqlarda aparılan müşahidələr anomaliya və yaxud digər vasitələrlə doğulan uşaqlardan fərqli olmadığın göstərir. Bir çox süni mayalanma müalicəsinə ehtiyac hiss edən cütlük bunun yenə də normaldan çox olduğunu düşünür və adətən süni mayalanam metodu ilə doğulan uşaqların xəstə doğulacağını düşünürlər. Xüsusən də müalicə ilə bağlı istiqamətləndirici olan yaşlı ana-ata cütlüklərə təsir edərək müalicə üçün müraciətlərə səbəb olur.
Cütlüklərin süni mayalanma müalicələri mövzusunda qorxduqları bir digər mövzu istifadə edilən dərmanlarla bağlıdır. Istifadə edilən hormon dərmanlarının müxtəlif əks təsirlərə yol açacağını və yumurtalıqları qısa vaxt ərzində məhv edəcəyi kim yanlış düşüncələr çox geniş yayılmışdır. Əslində bu hormon dərmanlarının istifadəsi ilə bağlı aparılan tədqiatalarda bu qorxu hissinin yersiz olduğu müəyyən edilmişdir. Onsuzda bu hormon dərmanlarının tərkibindəki hormonlar bədənə məxsus hormonlardır və onların bənzəridir. Sadəcə müalicə zamanı daha yüksək miqdarda hormon inyektə edilmişdir. Hormon istifadəsi ilə kökəlmək qorxusu və yumurtalığın xərçəng ola biləcəyi riskinin artacağı mövzusundakı qorxu və narahatlıqların yersiz olduğu sübut edilmişdir.
Süni mayalanma ilə bağlı cütlüklərin əslində ən çox narahat olduqları şey müalicədən sonra nəticə əldə edə bilməyəcəkləridir. Son çarə kimi süni mayalanma müalicəsinə müsbət cavab olmayınca ümidsizliyə qapılmaq qorxusu cütlüklərin zaman-zaman bu metoda müraciət etmək məsələsində müqavimət göstərmələrinə səbəb olur. Əslində bu məsələ ilə əlaqədar olaraq göstəriləcək cəsarət sayəsində nə qədər gənc olsa müalicə nəticəsindəki şansda bir o qədərdə böyükdür. Daha asan lakin nəticə verməyəcək müalicə metodları illərin boşuna getməsinə gətirib çıxaracaq. Süni mayalanma müalicəsinin nisbətən bahalı bir metod olması bu uğursuz vəziyyətdə maddi qayğıları da artıracağı üçün bu da cültüklərin bir digər qorxusu kimi özünü büruzə verməkdədir. Bu istiqamətdə xüsusən də bəzi ginekoloqların bu kursu 3-4 dəfədən çox olaraq tətbiq etmələri qısa müddətdə nəticə gözləyən cütlüklərin öz mənbələrinin bitməsinə və sonda əldə ediləcək hədəfə çatdıqda artıq onu nəticələndirəcək maddi vəziyyətin qalmadığını və uğursuzluqdan bezmiş cütlüklərin pərişanlığına səbəb olur.
Cütlüklərin bir-birinə qarşı hiss etdikləri məsuliyyəti üzrə süni mayalanma müalicəsinin əvvəlində ciddi qorxunun yaranmasına gətirib çıxarır. Nəticə əldə edilmədikdə ailə və ailə münasibətlərinin davam etdirilməsi üçün hər hansı bir səbəbin olmadığı , ailələrin də məsələyə müdaxilə etməsi ilə ailə münasibətlərinin başa çatacağı qorxusunu cütlüklərə öz təsirini göstərir. Nə olur olsun bunu unutmayın ki yumurta və sperma olduğu müddətdə süni mayalanma sayəsində həmişə ümid vardır və buna inanmaq, müalicədən müsbət nəticə əldə etmək əsas faktlardandır.
Süni mayalanma; nə vaxt, harada və yenilikləri nələrdir?
Süni mayalanma
Uşaq sahibi olmaq xəyalı həyatımızda ən çox arzu etdiyimiz istəklərdən biridir. Mayalanma ilə var olan bəşəriyyət üçün bu məsələ ilə bağlı qarşılaşdığı həyatın çətinliklərinin insanın həyatına təsir etməsi ən əsas maneə sayılır. Məhz buna görə də süni mayalanma müalicəsinin və süni mayalanma metodunun bu qədər vacib və geniş yayılmış bir metod olduğuna təəccüb etmək lazım deyil. Evləndikdən sonra uşaq sahibi olmaq istəyi ilə cütlüklər bir an əvvəl bu arzularına çatmaq istəyir və bununla bağlı hər hansı bir problemlə qarşılaşdıqda tələsik qərarlar verdikləri üçün bu arzularına çata bilmirlər. Məhz buna görə də səlahiyyətli mütəxəssislər bel cütlüklər düzgün yol göstərməlidirlər. Nə zaman?
Heç bir rahatsızlığı olmayan 35 yaşınadək cütlüklərdə ən azı bir ilə 35 yaş üzərində olan cütlüklərdə 6 aya qədər təbii yolla uşaq sahibi olmağı gözləmək uyğundur.
Hamilə qalmaqda çətinlik yaşandığı zaman süni mayalanma ilk seçim olaraq müalicə olunmamaqla birlikdə çarənin süni mayalanam olduğunu unutmamalı və tez bir zamanda tətbiq edilməlidir.
Xüsusilə də sonrakı yaş mərhələsində yumurtalıq ehtiyatının hər ay azaldığını, 35 yaş üzərində hamiləliklərdə genetik problemlərlə bağlı hamilə qalmaq kimi problemlərin ortaya çıxacağını unutmayın və nəticə əldə etmək şansı aşağı olan müalicələr ilə əlavə vaxt itirməməyə çalışın.
Hamilə olmaqda psixoloji təsir və stressin də təsirini düzgün analiz etməli və bununla bağlı uyğun müalicə aparılmalıdır. Bəzən stressin azaldılmasının başlı-başına bir müalicə metodu olduğunu unutmayın. Bütün qapılar suni mayalanma müalicəsinə apardığı halda haradasa bu müalicəyə başlamaq əsas faktlardan biridir. Süni mayalanmada əldə edilən uğurlar ən yaxşı şərtlər daxilində 50-60% nisbətindədir. Halbuki maddi və mənfi olaraq böyük bir sərmayə tələb edən süni mayalanma da uğursuz bir siklus müalicəsinə ümid edən cütlükləri dərindən yaralayır və müalicə olunmaq istəyi və əzmini qıraraq müalicədən uzaqlaşdırmaqdadır. Əlbəttə ki, hər süni mayalanma müalicəsi uğurla başa çata bilməz, lakin burdakı ən əsas tətbiq edilən müalicə zamanı həyata keçirilən xoş ünsiyyət ilə cütlüklərin onların bir-birinə uyğun cütlük olduqlarına inandırmaq cəhdləri çox vacibdir.
Süni mayalanma müalicəsi apardığınız mərkəzdə həkiminiz ilə yaxşı dialoqda olmalı, özünüzü hiss etməli və sizə zaman ayrılması ilə bağlı əmin olmalısınız.
Müalicə olunduğunuz mərkəzin toplanan yumurta başına yaranmış embrion nisbətini; 5-ci gün köçürülmə nisbətini; yaxşı dondurma (embrion freezing) proqramının olub-olmadığı haqqında sual-cavab edilməlisiniz.
Müalicə olunduğunuz mərkəzdə ümumi maliyyətin nə olacağı ilə əlaqədar düzgün şəkildə məlumatlandırılmalısınız. Çox yüksək maliyyət qədər də çox zəif maliyyətində mövcud olduğunu bilməli, digər tərəfdən maliyyətdən əvvəl özünüzü harada daha yaxşı hiss etdiyinizin vacib olduğunu unutmayın. Hansı Yeniliklər Vardır?
İlk süni mayalanma metodunun tətbiq edilməsindən bu yana 30 ildən çox vaxt keçmişdir. Buna görə də əslində bir çox cəhətdən riski aşağı olan müalicə metodu kimi qəbul edilmişdir. İllər ərzində baş verən inkişafları ilə bilikdə həm müvəffəqiyyət şansı əvvəlkinə görə çoxalmış və həm də müalicə olunmaq daha da asanlaşmışdır. Hər gün süni mayalanma sahəsində yeniliklər ortaya çıxır və buda sonsuzluqdan əziyyət çəkən cütlüklərdə ümid hissini oyadır.
Kişi infertilitasiyasında spermanın dəyərləndirilməsi ilə bağlı yeniliklərlə mayalanma qabiliyyəti yüksək olan spermaları seçir.
Yaranmış embriyaların keyfiyyətini yoxlayan sistem və metodlarla hamilə qalmaq üçün yüksək keyfiyyətli embrionlar seçilir.
Seçilən faktlarda dərmandan çox az istifadə edilən müalicə metodları yada döllənmə və məhsuldar embrionun təşəkkülündə yüksək protokollar tətbiq edilir.
Laboratoriyalarda istifadə edilən süni mayalanma ilə əlaqədar embrion saxlama mayelərindəki (medium) gedən inkişaf prosesi; dondurma metodlarındakı bu cür proseslər, dondurlmuş embrion siklusları təzə embrion sikluslarının nisbətlərini hədəf seçir.
Qəbul edilən dərman preparatları ilə daha az və daha keyfiyyətli nəticələrə əldə etmək olar.
Çox az, lakin keyfiyyətli embrion köçürülməsi ilə birdən çox hamilə qalmaq kimi risklər azala bilər. Süni mayalanma müalicəsi sizin üçün düzgün zamanda və özünüzü yaxşı hiss etdiyiniz və müasir standartlara cavab verən təcrübəli bir süni mayalanma mərkəzində hamilə qalmaq ehtimalı çox yüksək olduğu bir müalicə formasıdır.