Yetkinlik dövründə qızların və oğlanların cinsi orqanlarında bəzi dəyişilikər olmağa başlayır. Oğlanların cinsi orqanlarında olan dəyişiklik böyümə və inkişaf tərzində olar. Ayrıca bu dövrdə oğlanın cinsi orqanlarının ətrafında tüklənmə başlayır. Kişilərdə cinsi orqan ətrafında olan tüklənmə ardından qol altlarında, sinədə, üzdə bığ və saqqal tərzində tüklənmə da başlayır. Qızlarda da xarici acinsi orqanlarında və qoltuq altlarında bu proses başlayır. Oğlanlardakı kimi əvvəl qısa və incə olan tüklər, daha sonra qalınlaşmaya, sərtləşməyə başlar. Bu dövrdən etibarən bədənin təmizliyinə, xüsusən də cinsi orqan təmizliyinə əhəmiyyət vermək lazımdır. Tüklü dəridə tərləmə və tərləmə sonrasında qoxu çox narahatedici ola bilər. Belə vaxtlarda çirklənmə və dərimizdə mikrobların yerləşməsi daha fəal olur. Mikroorqanizmlərin bu bölgələrə yerləşməsi ilə qaşıntı, qızartı, şişmə, ağrı və s. əlamətlər görünməyə başlayır.

Yetkinlik dövründə qızlar və oğlanlarda bəzi dəyişikliklər

1. "Menstruasiya qanaması" dövründə təmizlik və baxım necə edilməlidir?

Qızlar təxminən on iki, on üç yaşlarında paltarlarında qan ləkəsi görürlər. Gənc qız bu qan ləkəsinin nə olduğunu bilmirsə, qorxa bilər, çox təlaşlana bilər. Bəzən biliyi olsa da, utana bilər, anaya deməkdən çəkinə bilər. Demək olar ki, bütün gənc qızlar bu duyğuları yaşayırlar. Bu səbəblə yetkinlik əlamətləri başlayan qız uşaqlarına bu mövzuda əvvəldən məlumat verilməlidir. "Adət qanaması", təxminən, ayda bir dəfə vajinadan gələn bir qanamadır. Normalda 21-35 gündə ola bilər. Qanama müddəti isə 3-7 gün arasında dəyişər. Başlayanda yüngül bir qarın və qasıq ağrısı, yuxululuq, yorğunluq, halsızlıq və əsəbilik ola bilər. İlk gün ağrı bir az daha çox olur, qanama isə tünd rənglidir. Bir neçə gün içində qanama azalar və qanın rəngi açıq olar.


Yetkinlik dövründə qızlar və oğlanlarda bəzi dəyişikliklər

"Adət qanaması" dövründə qadın cinsi orqanlarından rəhmin daxili divarını örtən incə toxuma mikroblara çox həssas olurlar. Bu səbəbdən təmiz bir taburetdə oturaraq yuyunmaq məsləhətdir.

Əgər vaxtaşırı duş qəbul etmək imkanı yoxdursa, aybaşı dövründə xarici orqanların xüsusi olaraq təmizlənməsi lazımdır. Çünki belə vaxtlarda xarici orqanların dərisi üzərində yığılan qan artıqları mikrobların yerləşməsi və törəməsi üçün olduqca əlverişli imkan və mühit yaranır. Dəri üzərində təbii olaraq olan mikroorqanizmlər vardır. Dəri təmizliyinə diqqət edilmədiyi zaman bu mikroblar dərimizə zərər verəcək şəkildə törəməyə başlayır. Bunun yanında bu bölgədə sidik yolu çıxışı var və bağırsaqların çıxışına da yaxındır. Bağırsaqlardan atılan nəcis içində çox sayda mikrob vardır, tualet sonrası təmizlik, nəcisin ön tərəfə bulaşmasını önləmək üçün öndən arxaya doğru aparılır. Əks halda (arxadan önə doğru) mikroblar asanlıqla bu bölgəyə bulaşa bilər. Xarici cinsi orqanlarına gələn bu mikroblar yalnız burada yerləşməklə qalmaz, bu bölgədən içəriyə doğru rahatlıqla gedərək daxili artıma orqanlarında və sidik yollarında da iltihab meydana gəlməsinə səbəb ola bilərlər.

"Adət qanaması"dövründə xarici artıma orqanlarının təmizliyi üçün lazım olan bütün vasitələrin təmizliyinə də diqqət edilməsi lazımdır, məsələn, qanı özünə çəkən vəsaitin təmiz olması lazımdır. Yastiqciqlar istifadə sonrası kiçik torbalara qoyulmalı və zibil qutusuna atılmalıdır. Yastıqcıqlar suda əriməyən vəsaitdən olduğu üçün tualetə atılmamalı, eləcə də açıq halda atılmamalıdır.

Ölkəmizdə gündəlik bez istifadəsi də olduqca məşhurdur. Bezləri istifadəsində da riayət edilməsi lazım olan bəzi qaydalar vardır. Bezin gündəlik dövrü üçün mayeəmici xüsusiyyəti olan pambıqlı parçalardan, kənarlarının basdırılaraq xüsusi olaraq hazırlanması lazımdır. Aybaşı qanı ilə çirklənən bezin üzərindəki qanın yuyunması, paltaryuyan suyunda mikroorqanizmalardan təmizlənməsi, yaxşıca durulanması, quruduqdan sonra da ütülənərək yenə mikroorqanizmlərin yox edilməsi lazımdır. Ayrıca təmiz bir şəkildə saxlanması və daşınması da əhəmiyyət kəsb edir.

Yetkinlik dövründə qızlar və oğlanlarda bəzi dəyişikliklər

Bəzi adamlar da aybaşı dövründə pambıq dan istifadə edir. Pambıq istifadəsi xüsusilə istənilirsə, o zaman pambığın təmiz bir tənzif ilə sarılaraq istifadə edilməsi yerində olar. Dəyişdirmə sıxlığı, saxlanması və həyata keçirilməsi sırasındakı təkliflər bez ilə eynidir.

Yetkinlik dövründə qızlar və oğlanlarda bəzi dəyişikliklər

Ölkəmizdə tampon istifadəsi də yayılmağa başlamışdır. Tampon vagina içinə yerləşdirilən və vajinada çölə doğru sallanan bir ipi olan xüsusi olaraq hazırlanmış bir materialdır. Üç dəyişik böyüklükdə hazırlanmışdır. Tampon təmiz bir şəkildə çıxarılmaqla, istifadəyə qədər üzəri bağlı saxlanılır. İstifadə əvvəlində yenə əllərin mütləq təmiz olması lazımdır. İstifadə təlimatında izah edildiyi kimi, bufer üzərindəki qablaşdırma göstərilən yerdən açılmalı, heç bir yerə qoyulmadan dərhal tətbiq olunmalıdır. Tətbiqi asanlaşdırmaq məqsədiylə bəzi tamponlarda köməkçi bir vasitə olur. Bamperlər vagina içinə birbaşa yerləşdirildiyi üçün tətbiqi zamanı təmizliyə xüsusilə əhəmiyyət verilməlidir. Tamponun vajinada altı saatdan çox qalmamasına diqqət göstərmək lazımdır.

2. Tualetdən sonra bədən təmizliyi

Bu çox ciddi sağlamlıq tədbiridir, xüsusilə nəcisləmə sonrası təmizliyin diqqətlə edilməsi çox əhəmiyyətlidir. Nəcisdən sonra təmizlik, daha əvvəl də ifadə edildiyi kimi sidik çıxışı açıqlığına və qadınlarda vajina girişinə mikrob bulaşdırmamaq üçün mütləq öndən arxaya doğru edilməlidir. Burada diqqət yetirilməsi lazım olan digər nöqtə isə nəcisləmə sonrası təmizlik edilərkən əllərə mikrob bulaşdırılmamasıdır. Bu səbəblə nəcisləmə sonrasında quru təmiz tualet kağızıyla, daha sonra yenə ə fışqıran suyla və ya da isladılmış kağızla edilməsi və tualet kağızı ilə qurulanaraq təmizliyin bitirilməsi ən uyğunudur. Bu əməliyyatdan sonra əl gigiyenik bir şəkildə yuyulmalıdır.