Həzrət İmam Hüseyn (ə) sözünü belə davam etdirir: “Mənim qiyamımın səbəblərindən biri də, yaxşılığa əmr edib, pisliklərdən çəkindirməkdir.”
Dini ədəbiyyatda bu məsələ “əmr be mə᾿ruf və nəhy əz münkər” adı ilə gətirilir və biz də bundan sonra bu addan istifadə edəcəyik.
Yə᾿qin ki, “əmr be mə᾿ruf və nəhy əz münkər” tə᾿birini dəfələrlə eşitmisiniz. Həmçinin - “Aşura qiyamı əmr be mə᾿ruf üçün idi” - mətləbinə rast gəlmisiniz. Burada qarşıya əksəriyyəti düşündürəcək bir sual çıxa bilər. Soruşa bilərsiniz ki, görəsən bizim dini ədəbiyyatlarda rast gəldiyimiz və alimlərin haqqında bəhs edərək xüsusi şəkildə vurğuladıqları «əmr be mə᾿ruf»la, imam Hüseynin (ə) çıxışında söylədiyi və əməl etdiyi «əmr be mə᾿ruf» arasında nə kimi fərq vardır?
Gəlin, imam hüseynin (ə), şəriətin vacibi hökmlərindən olan əmr be mə`rufun icrasındakı sə`ylərinə diqqət yetirək. Həzrət İmam kimlərinsə dini hökmləri, xüsusilə də əmr be mə`rufu icra etmədiklərinə görə, ailəsi ilə birlikdə otsuz-ələfsiz, susuz bir səhraya yola düşür. Onlar islahatı qəbul etmədikləri üçün həzrət onlarla cihad etməli olur. İmam hüseyn (ə) “əmr be mə᾿ruf” hökmünün dirçəldilməsi uğrunda şəhid olur. Bu biz müsəlmanlara bir örnək olmalıdır.
Bir tərəfdən də eşitmişik ki, «əmr be mə᾿ruf»un xüsusi şərtləri vardır. Şəraitə, vəziyyətə görə onun həyata keçirilməsi müxtəlif mərhələlərə bölünür və hər mərhələnin də özünəməxsus şərtləri var. Əsas şərt insana qorxu, təhlükə törətməməsidir. Halbuki, imam Hüseyn (ə) Kərbəlada şəhid ediləcəyini bildiyi halda bu işə əl atdı. Onda görəsən imam Hüseynin (ə) bu əməli, bizim əhkam kitablarında oxuduğumuz əmr be mə᾿rufla - dinin o biri vacib əməllərindən biri sayılan bu məsələ ilə - necə uzlaşır?
Bu suala cavab olaraq, bə᾿ziləri bu növ əmr be mə᾿rufun ancaq imam Hüseynə (ə) aid olmasını iddia edirlər; bu qərarı asimandan ona nazil olmuş xüsusi bir hökm kimi qiymətləndirilər. Bə᾿ziləri də belə deyirlər: “Ümumiyyətlə, hər imamın Allah tərəfindən özü üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi vəzifələri vardır. Bu cür xüsusi vəzifələr onlara Allah tərəfindən tə᾿yin olunur. Bu əməllər ancaq imamlara aid olub, digər cəmiyyət üzvlərinə şamil ola bilməz.” Sizcə, bu cavab düzgün və qənaətbəxş ola bilərmi? Görəsən imam Hüseynin (ə) Kərbəla çölündə o şəkildə həyata keçirmək istədiyi əmr be mə᾿ruf ancaq onun özünə aid idimi? Bu qərar xüsusi xarakter daşıyırdımı və nə vaxtsa belə bir zərurət qarşıya çıxsa, digərləri də bu üsuldan yararlanmamalı idilərmi? Mümkündür, belə suallar kimisə düşündürsün və hətta ilkin olaraq bu suallara müsbət ya mənfi şəkildə cavab da verilsin. Amma sual diqqətlə araşdırılmalı, cavabı da aydın və məntiqi olmalıdır.
Bu cavabın şərhinə başlamazdan əvvəl əmr be mə᾿rufun Qur᾿an və rəvayətlərdə buyurulmuş əhəmiyyətinə işarə etmək istərdik.