Əhvalat məşhur Türk ədibi Nazim Hikmətin başına gəlmiş bir hadisədir və böyük bir ehtimalla Bursa Həbsxanasında yaşanmışdır .
O dövrün Ədliyyə Nazirliyindən bir müfəttiş həbsxanaya təftişə gəlir . Bir neçə günlük bir yoxlamadan sonra , həbsxana müdirinin otağında oturarkən müdirə: - Nazım də buradaymış. Çağır görək , necə biridir - deyir.
Həbsxana müdiri təlimat verir, Nazimi müdirin otağına gətirirlər . Müfəttiş , həbsxana müdirinin kreslosuna oturmuş vəziyyətdə qapıdan girən Nazimi təpədən dırnağa çoxbilmiş bir rəftarla süzərək: - Demək Nazim Hikmət sənsən?
Nazim isə ayaq üstə dayanmaqdadır . Oturmaq üçün bir yer də göstərilməyib. Müfəttiş bir iki şey daha soruşur. Nazim ayaq üstə cavab verir və müfəttiş Nazımə eyni çoxbilmiş rəftarla: - Gedə bilərsiniz
Nazim qapıdan çıxarkən dayanır və müfəttişə dönərək: - Ömər Xəyyam adını eşitmisinizmi?" deyə soruşur. Müfəttiş anında cavab verir: " Kim bilməz ki , Xəyyamı kim tanımaz ki?
Nazim davam edir: - Xəyyamın zamanında İran hökmdarı kim idi , bilirsinizmi ? Müfəttiş çaşqın qalır . Nazımin nə etməyə çalışdığını anlaya bilmir. Nazim eyni ciddiliklə danışmağa davam edir : "Görürsünüz , bir sənətkarı xatırladınız , amma hökmdarı xatırlamadınız "
Yaxşıca çaşan müfəttişin gözlərinə baxan Nazim: " İllər sonra məni dünya xatırlayacaq , amma dövrün Ədliyyə Nazirini və sizi kimsə xatırlamayacaq" deyir və müfəttişin cavabını gözləmədən otağı tərk edir . Müfəttiş etdiyi səhvi anlayır , Nazimi geri çağırmağa çalışır . Amma iş işdən keçmişdi artıq , Nazim çağırışa cavab vermədən yoluna davam edir ...